Jak rozpoznać, że reflektory ksenonowe wymagają wymiany?

Reflektory ksenon zostały wyparte ze współczesnych samochodów przez reflektory LED. Oświetlenie zewnętrzne wykonane w technologii LED jest energooszczędne, nie potrzebuje układów mechanicznych (wycieraczek kloszy, systemów mechanicznych przysłon, obracania reflektorów przy zakrętach) a do tego pozwala projektantom na tworzenie zupełnie nowych rozwiązań stylistycznych. Ma to niestety swoją ogromną cenę (wymiana reflektora wykonanego w technologii LED kosztuje od 3 do nawet 18 tys. złotych, w zależności od samochodu).

Kiedyś kierowcy narzekali na to, że w ich samochodach często dochodziło do przepalania się żarówek halogenowych. Koszt wymiany halogenowej bańki H7 był śmieszny w porównaniu do kosztu wymiany żarnika ksenon. Obecnie koszt wymiany żarnika ksenon jest śmieszny w stosunku do koszty wymiany reflektora LED.

Kilka podstawowych informacji o budowie reflektorów ksenon

Żarnik ksenon to lampa wyładowcza, która wymaga zupełnie innego zasilania niż standardowe żarówki halogenowe. Aby doszło do zapłonu, niezbędne jest napięcie od 20 do 30 tysięcy V, które pozwala na zapłon gazu wewnątrz lampy. Każdy, kto ma auto z lampami ksenon, zna to z własnej autopsji, kiedy po uruchomieniu reflektorów pojawia się ten nagły błysk.

Następnie do podtrzymania pracy żarnika ksenonowego niezbędne jest utrzymanie napięcia od 42 do 85 V. Standardowe żarówki halogenowe w samochodach osobowych, stosowane w przednich reflektorach (H1, H4, H7) są zasilane przez prąd o napięciu 12 V. Aby móc zapewnić tak wysokie napięcie, niezbędne jest stosowanie specjalnego układu elektrycznego, który generuje impuls umożliwiający przeskok iskry pomiędzy elektrodami żarnika ksenon i jego zapłon, a następnie utrzymuje odpowiednie zasilanie żarników. W układzie stosuje się przetwornicę (przetwarza prąd stały 12 V na prąd zmienny o dużej wartości) i statecznik (stabilizuje napięcie do określonych wartości).

Klosz reflektora ksenon wymaga zastosowania dodatkowego układu mechanicznego, z małymi wycieraczkami i spryskiwaczami, dostarczającymi płyn ze zbiorniczka (ze standardowego zbiornika płynu do spryskiwaczy). Jest to niezbędne, bo krople gromadzące się na kloszu mogłyby rozpraszać słup świetlny i oślepiać innych kierowców.

Do tego dochodzą jeszcze układy mechaniczne wewnątrz reflektora ksenon.

Pierwszy związany z czujnikami poziomowania, które mierzą wysokość prześwitu samochodu, dostosowując automatycznie wysokość słupa światła. Dzięki temu reflektory nie oślepiają innych kierowców.

Drugi związany ze zmniejszeniem liczby żarników wewnątrz reflektora. W standardowym reflektorze stosuje się minimum dwie żarówki, które są odpowiedzialne za generowania świateł drogowych i mijania. W przypadku reflektora ksenon stosowany jest jeden żarnik, ale stosuje się też układ mechaniczny, który zmienia odpowiednie przesłony. Dzięki temu żarnik ksenon świeci jak światła długie albo mijania.

Trzeci związany jest z kolejnym układem mechanicznym (nie występującym w każdym aucie), zapewniającym doświetlanie zakrętów. W tym przypadku układ mechaniczny analizuje kąt skrętu kierownicy i na bazie tych wartości odpowiednio obraca obydwa żarniki, o właściwy kąt.

Podsumowując, budowa reflektora ksenon jest o wiele bardziej skomplikowana od budowy reflektora halogenowego. Przez to pojawia się więcej awarii i naprawy są droższe.

Warto jednak pamiętać, że dobry żarnik ksenon może świecić co najmniej przez kilka lat. Światło jest białe, przez co doskonale widać jezdnię i pobocze, także na drogach poza miastem, bez jakiegokolwiek oświetlenia. Żarnik ksenon nie psuje się znienacka jak żarówka halogenowa, pozbawiając nas światła. Kiedy się zużywa, zmienia barwę.

Nie oznacza to, że reflektor ksenon nie może nagle przestać w ogóle świecić. Ale jest to wina innych układów (najczęściej zasilania albo sterownika świateł) a nie samego żarnika.

Jaka jest trwałość żarników ksenon?

Standardowa to od 2000 do 3000 godzin świecenia. Powinno się to przełożyć na okres od 3 do 5 lat. Wszystko zależy od intensywności eksploatacji auta.

Standardowa trwałość dotyczy lamp markowych. Tanie zamienniki zazwyczaj świecą krócej. Jednak mogą być o wiele tańsze i ich zakup może być bardzo opłacalny. Warto zawsze zwracać uwagę na to, czy lampy posiadają odpowiedni atest i europejski znak bezpieczeństwa.

Objawy awarii żarników ksenon i reflektorów ksenon

Zmiana koloru generowanego światła, z jasnobiałego z odcieniem zimnego niebieskiego, światło staje się bardziej różowe albo fioletowe. Pulsowanie światła podczas uruchamiania i zaraz po uruchomieniu oświetlenia.

Powód awarii: żarnik ksenon się zużywa, dochodzi do zmniejszenia ilości gazu wewnątrz bańki.

Lampy ksenon w ogóle nie działają po włączeniu, migają lub generują słup światła o zmiennej sile. Powód awarii: uszkodzona przetwornica, która może ulec przegrzaniu albo uszkodzeniu na skutek działania wilgoci (zwarcia wewnętrzne itd.). Powodem może być też uszkodzenie instalacji elektrycznej.

Brak reakcji lamp – żarniki ksenon nie działają po włączeniu. Powodem może być uszkodzony zapłonnik żarnika albo uszkodzona instalacja elektryczna.

Uszkodzony zapłonnik może też generować odgłos buczenia z lampy. Nierównomierny rozkład światła na drodze. Jedno światło świeci mocniej, drugie słabiej. Światła świecą cały czas jak światła drogowe albo cały czas jak światła mijania, pomimo przełączania. Powodem najczęściej jest uszkodzony układ mechaniczny, sterujący przesłonami w reflektorach BiKsenon.

Strumień światła świeci za wysoko lub za nisko. Inni kierowcy dają sygnały świetlne, że są oślepiani. W tym przypadku awarii mógł ulec układ poziomowania reflektorów albo układ oczyszczania reflektorów. Krople wody na kloszach powodują załamanie strumienia światła, który może oślepiać innych.

W reflektorach ksenon, tak samo jak w innych lampach, awarii może ulec ich sterownik (najczęściej na skutek wilgoci, która powoduje zwarcia wewnętrzne, a także po wypadku), instalacja elektryczna (przerwanie przewodu), a sam klosz może również zmatowieć.

Awaria instalacji może powodować miganie, a także przerywanie pracy.

W przypadku reflektorów ksenon, tak samo jak i innych, bardzo ważna jest szczelność obudowy. Jeśli obudowa jest nieszczelna (najczęściej tylna część) do wnętrza obudowy reflektora dostaje się wilgoć, która powoduje korozję i zwarcia. Może to uszkadzać instalację, przetwornicę a także powodować parowanie reflektora.

Auto to zespół naczyń połączonych. Słaby akumulator (rozładowany) także może być przyczyną problemów z uruchamianiem oświetlenia ksenon. Co oczywiste, reflektor ksenon może ulec uszkodzeniu mechanicznemu na skutek wypadku. Nowoczesne oświetlenie ksenon warto sprawdzić także za pomocą skanera/ komputera diagnostycznego, podłączanego do złącza OBD2. Dzięki temu można wykryć błędy zapisane w pamięci, np. generowane przez uszkodzony sterownik oświetlenia ksenon.

Bardzo ważne jest to, aby uważać podczas wymiany żarników ksenon. Najlepiej odłączać akumulator, a jeszcze lepiej zlecić wymianę w warsztacie samochodowym.

Michał Lisiak