Co to jest orzeszkowanie silnika i kiedy jest potrzebne?

Co to jest orzechowanie (orzeszkowanie) silnika?

Stosuje się obie nazwy: orzechowanie lub orzeszkowanie silnika. Oznaczają one dokładnie to samo. Orzechowanie silnika to metoda czyszczenia kolektora dolotowego i zaworów ssących. Aby móc to wykonać, potrzebne są dwie rzeczy:

• Specjalna maszyna do piaskowania, która wykorzystuje sprzężone powietrze do kierowania ścierniwa na zanieczyszczone elementy:

• Sprzęt do odsysania zanieczyszczeń, przypominający działaniem odkurzacz;

• Ścierniwo produkowane z łupin orzechów włoskich.

Dlaczego do czyszczenia kolektorów i zaworów stosuje się ścierniwo z orzechów włoskich?

Proszek z orzechów włoskich ma świetne właściwości czyszczące, bo skorupy orzechów są ostre. Równocześnie nie tak ostre jak piasek. Dzięki temu ścierniwo z orzechów nie niszczy powierzchni zaworów dolotowych ani kolektora.

Jak przebiega proces orzechowania silnika?

Proces czyszczenia silnika łupinami orzechów włoskich trwa jeden dzień roboczy.

• Mechanik musi zdemontować cały układ dolotowy (rurę zasysającą powietrze, obudowę filtra wraz z filtrem, rurę, przepływomierz powietrza i inne czujniki, przepustnicę oraz turbosprężarkę, jeśli występuje) a następnie zdjąć kolektor dolotowy. W niektórych autach dostęp do kolektora może być mocno utrudniony, co zwiększa koszty i czas naprawy.

• Po zdemontowaniu kolektora mechanik czyści go strumieniem powietrza, który niesie ścierniwo z orzechów.

• Następnie w ten sam sposób mechanik czyści zawory dolotowe w silniku, stosując urządzenie do odsysania ścierniwa i usuniętych zanieczyszczeń.

• Po zakończonym czyszczeniu, mechanik montuje kolektor dolotowy, zazwyczaj stosując nową uszczelkę oraz pozostałe elementy układu dolotowego.

• Orzechowanie można dodatkowo rozbudować o wymianę filtra powietrza, czyszczenie przepływomierza powietrza (specjalnym sprayem) i czyszczenie przepustnicy (także specjalnym sprayem).

Ile kosztuje czyszczenie silnika łupinami orzechów?

Standardowa cena za orzeszkowanie jednostki napędowej zawiera się w przedziale od 1000 do 1500 złotych. Nie jest to tanio. Czy są alternatywy dla orzechowania? Tak, na przykład:

• Wodorowanie silnika (które jest kontrowersyjne i przez wiele osób uważane za całkowicie nieskuteczne albo skuteczne, ale akurat nie na kolektor dolotowy i zawory ssące);

• Stosowanie agresywnego środka chemicznego do czyszczenia kolektora i zaworów. Proces czyszczenia jest droższy od orzeszkowania silnika, bo aby móc wyczyścić zawory dolotowe, trzeba rozebrać głowicę silnika;

• Stosowanie dodatków do paliwa do czyszczenia zaszlamionego kolektora. To zupełnie nie działa w przypadku silników z bezpośrednim wtryskiem paliwa (w tym diesli z wtryskiem Common Rail), bo w autach z bezpośrednim wtryskiem benzyna lub olej w ogóle nie trafia do kolektora dolotowego i nie ma styku z zaworami ssącymi (paliwo jest dawkowane bezpośrednio do cylindrów silnika).

Dlaczego kolektory dolotowe i zawory ssące brudzą się w silnikach z bezpośrednim wtryskiem paliwa?

Musimy to wyjaśnić, żeby wiedzieć, po co w ogóle potrzebny jest zabieg orzeszkowania silnika. Kolektor dolotowy i zawory ssące brudzą się na skutek działania jednego podzespołu. To zawór recyrkulacji spalin EGR. Łączy on układ wydechowy z dolotowym. EGR ma postać rury, na której znajduje się zawór sterowany przez ECU (sterownik silnika). W niektórych samochodach dodatkowo stosuje się też chłodnicę EGR (wpiętą w układ chłodzenia silnika).

Przy odpowiedniej prędkości obrotowej silnika ECU otwiera zawór. Wówczas część spalin zawraca do układu dolotowego przed przepustnicą i miesza się ze świeżym powietrzem zassanym przez silnik.

To właśnie spaliny niosą zanieczyszczenia, które powodują zabrudzenie (zaszlamienie) kolektora dolotowego i pojawienie się nagaru na zaworach dolotowych.

Dlaczego spaliny są cofane do silnika?

To celowe działanie, które ma obniżyć temperaturę i ilość tlenu w cylindrach. Dzięki temu powstaje mniej tlenków azotu NOX, które są uznawane za najbardziej szkodliwe składniki spalin. Takie jest przynajmniej założenie. W praktyce działanie EGR jest niezbyt skuteczne, a do tego ma wiele skutków ubocznych.

Dlaczego problem dotyczy przede wszystkim silników z bezpośrednim wtryskiem paliwa?

W silnikach z pośrednim wtryskiem MPI kolektor i zawory dolotowe są spryskiwane paliwem, które jest dawkowane do wnętrza kolektora. W tego typu konstrukcji paliwo czyści kolektor z zanieczyszczeń.

Problem osadzania się szlamu wewnątrz kolektora i nagaru na zaworach ssących pojawia się w:

• silnikach diesla z listwą wtryskową Common Rail (a zatem w praktycznie każdym współczesnym silniku diesla);

• silnikach benzynowych, małolitrażowych, z bezpośrednim wtryskiem paliwa (jak TCe, TSI, TwinAir, Ecoboost itd.);

• starszych silnikach benzynowych z bezpośrednim wtryskiem paliwa (jak GDI).

W silniku, w którym doszło do zabrudzenia kolektora i osadzenia się nagaru na zaworach ssących, pojawiają się problemy z właściwym doborem mieszanki paliwowo-powietrznej. Silnik dławi się, zużywa więcej paliwa, może przygasać, traci moc.

Michał Lisiak