Ile czujników jest w typowym aucie i które z nich mogą się zepsuć?
Elektronizacja samochodów rozpoczęła się w latach osiemdziesiątych, gdy w popularnych autach zaczęto masowo stosować elektroniczne sterowniki wtrysku paliwa. W kolejnych latach jej rozwój przyspieszył, a podzespoły elektroniczne stawały się coraz mniejsze i coraz tańsze. Współczesny samochód jest wypełniony elektroniką po brzegi
Czujniki to podzespoły elektroniczne, których zadaniem jest dokonywanie różnych pomiarów. Mogą sprawdzać prędkość danego elementu (liczbę obrotów na minutę), jego położenie w danej chwili, kąt, z jakim się obrócił, natężenie światła, zamknięcie jakiegoś obwodu itd. Mogą wykorzystywać elementy pomiarowe czułe na temperaturę, ciśnienie, zmiany pola magnetycznego, fale radarowe i inne. Standardowo, czujniki są połączone ze sterownikiem za pomocą przewodów elektrycznych, zwykłych albo magistrali CAN.
Informacje z czujników do sterowników są przekazywane na przykład za pomocą zmian napięcia prądu (przy połączeniu elektrycznym), zanikiem lub pojawieniem się zasilania w przewodzie (po zamknięciu obwodu) albo wysłaniem odpowiedniego komunikatu (w przypadku magistrali CAN). Sygnał z jednego czujnika może być też wykorzystywany przez kilka sterowników. Najlepszym przykładem jest czujnik prędkości obrotowej ABS lub czujnik skrętu kierownicy.
Czym są sterowniki?
To komputery sterujące. W starszym samochodzie może znajdować się jeden sterownik (komputer sterujący pracą silnika), a we współczesnym nawet kilkanaście sterowników (sterownik silnika, sterownik systemów bezpieczeństwa SRS, sterownik komfortu, sterownik systemów ESP/ASR/ABS i inne).
Ile czujników może być we współczesnym samochodzie?
Jeśli jest to auto premium, może ich być nawet kilkaset. Samochód klasy premium wyposażony jest na przykład w dziesiątki systemów komfortu. Weźmy jako przykład system otwierania bagażnika nogą. W tym przypadku potrzebny jest osobny sterownik z oprogramowaniem, a do tego czujnik optyczny (który obserwuje wykonywany gest), czujnik położenia klapy, czujnik otwarcia, czujnik zamknięcia, czujnik zabezpieczający przed przytrzaśnięciem dłoni…
Ile czujników znajduje się w samochodzie miejskim?
Wymienienie wszystkich czujników, które znajdują się we współczesnym samochodzie klasy premium wymagałoby napisania książki. Skupimy się zatem na małym i popularnym samochodzie miejskim. Pozwoli to nam pokazać, jak wiele czujników jest w małym aucie z niewyszukanym (jak na obecne warunki i wymagania) wyposażeniem. Jako przykład weźmiemy sobie Fiata 500 z silnikiem benzynowym o pojemności 1.2 l.
• Czujnik tlenu (sonda lambda) przez katalizatorem. Ulega awariom na skutek zużycia po większych przebiegach, może dojść do uszkodzenia mechanicznego przewodu.
• Czujnik tlenu (sonda lambda) za katalizatorem. Ulega awariom na skutek zużycia po większych przebiegach, może dojść do uszkodzenia mechanicznego przewodu.
• Czujnik położenia pedału gazu (potencjometr gazu). Może ulec uszkodzeniu na skutek zużycia mechanicznego.
• Czujnik ciśnienia gazu klimatyzacji.
• Czujnik ciśnienia powietrza dolotowego. Może ulec zabrudzeniu, może się zużyć.
• Czujnik temperatury powietrza dolotowego. Jak wyżej.
• Czujnik fazy rozrządu.
• Czujnik położenia przepustnicy (potencjometr przepustnicy). Ulega awariom mechanicznym, może się blokować na skutek zabrudzenia przepustnicy.
• Czujnik położenia wału korbowego. Może ulec awarii i zabrudzeniu.
• Czujnik położenia wałka rozrządu. Jak wyżej.
• Czujnik spalania stukowego – na każdym cylindrze.
• Czujnik temperatury płynu chłodzącego. Może ulec zużyciu.
• Czujnik obrotów silnika.
• Czujnik zamknięcia drzwi – przy każdych drzwiach auta.
• Czujniki zderzeniowe – rozmieszczone w całym aucie i wewnątrz sterownika SRS. Raczej bezawaryjne.
• Czujniki parkowania (radarowe).
• Czujniki zapięcia pasów bezpieczeństwa.
• Czujniki obciążeniowe – informują sterownik SRS, że ktoś zajął miejsce siedzące (taka informacja jest niezbędna, aby sterownik „wiedział”, którą poduszkę powietrzną uruchomić).
• Czujnik zamknięcia bagażnika.
• Czujnik temperatury zewnętrznej.
• Czujnik temperatury we wnętrzu kabiny (dla klimatyzacji).
• Czujniki prędkości obrotowej ABS. Ulegają zabrudzeniu. Mogą się zużyć.
• Czujnik ilości paliwa w baku.
Sporo jak na małe auto, czyż nie? A teraz wyobraźmy sobie, jak wiele jest czujników w dobrze wyposażonym samochodzie premium.
Obecnie niemal wszystkie auta mają na wyposażeniu czujniki ciśnienia powietrza w oponach TPMS. Dlaczego nie ma ich na liście? Bo w wielu tańszych autach stosuje się system pośredni, który nie wymaga czujników ciśnienia powietrza montowanych w wentylach. Zamiast niego o przebiciu opony ostrzegają czujniki prędkości obrotowej ABS.
Michał Lisiak