Jak dbać o silnik spalinowy, aby unikać kosztownych awarii?

Jakie są typowe objawy zużycia silnika spalinowego?

Pierwsze objawy zużycia silnika (w naszym tekście silnik będziemy traktować jako całość wraz z osprzętem) mogą pojawić się po przejechaniu 150, 200, 300 lub 400 tysięcy kilometrów. Skąd tak ogromna rozbieżność? Stopień zużycia silnika zależy od wielu czynników, m. in.:

• Jakości jednostki napędowej i ewentualnych błędów konstrukcyjnych;

• Przebiegu;

• Sposobu serwisowania;

• Sposobu eksploatacji;

• Jakości używanych części zamiennych i eksploatacyjnych (przykład: najtańsza cewka zapłonowa wytrzymuje 20 tys. km przebiegu, markowa 200 tys. km przebiegu);

• Jakości przeprowadzanych napraw.

Jak kierowca może rozpoznać, że silnik uległ zużyciu eksploatacyjnemu?

• Zużyty silnik traci moc.

• Zaczyna spalać olej silnikowy, często zużycie przekracza 1 litr na 1000 kilometrów.

• Dochodzi do wycieków oleju z silnika na skutek uszkodzonych uszczelnień.

• Zaczyna hałasować na różne sposoby: szumieć, stukać, grzechotać. Przede wszystkim pracuje o wiele głośniej.

• Emituje więcej dymu, który może mieć intensywne zabarwienie.

Jakie są typowe objawy awarii silnika spalinowego?

Oznaki zużycia nie zawsze są tożsame z objawami awarii. Autem ze zużytym silnikiem można dalej jeździć. Autem z awarią silnika raczej się to nie uda. A do tego jest to skrajnie niebezpieczne i może doprowadzić do całkowitego zniszczenia jednostki napędowej.

Typowe objawy awarii silnika to:

• Szarpanie podczas jazdy;

• Wyłączanie się silnika podczas jazdy;

• Wycieki płynów eksploatacyjnych;

• Problemy z uruchomieniem silnika i niemożność uruchomienia silnika;

• Falowanie obrotów na biegu jałowym:

• Bardzo silna utrata mocy;

• Spalanie oleju i płyny chłodniczego w dużych ilościach;

• Zablokowanie łańcucha lub paska rozrządu;

• Zapalenie kontrolek ostrzegawczych na desce rozdzielczej, w tym kontrolki oleju, kontrolki temperatury silnika i innych.

Czy w silniku są części, które muszą się zużyć?

Kierowca musi zdać sobie sprawę z tego, że każdy silnik wymaga napraw i wymian, nawet najlepiej eksploatowany. Wszystko przez to, że w silniku są części i płyny, które mają prawo się zużyć. To części eksploatacyjne. Czasami producent samochodu określa termin ich wymiany, a czasami części trzeba wymienić przy pojawieniu się objawów awarii (np. w przypadku łańcucha rozrządu).

Części eksploatacyjne w silniku to: napęd rozrządu (pasek lub łańcuch) wraz z osprzętem (napinacz, rolki, ślizgi łańcucha rozrządu), pasek wieloklinowy, filtr oleju, świece zapłonowe, świece żarowe (w dieslach), koło dwumasowe oraz sprzęgło (skoro bierzemy silnik jako szeroki układ napędowe wraz z osprzętem), korek i uszczelka w misce olejowej, wtryskiwacze w silnikach z bezpośrednim wtryskiem paliwa, cewki zapłonowe w silnikach benzynowych, alternator, rozrusznik, pompa wtryskowa w silnikach z bezpośrednim wtryskiem paliwa, filtr paliwa, turbosprężarka.

Jak eksploatować silnik spalinowy, żeby unikać awarii?

Silnik spalinowy zużywa się szybciej przy określonym typie eksploatacji. Jakim?

• Kiedy jest stale eksploatowany na krótkich trasach w mieście. Taki typ eksploatacji sprawia, że silnik jest wielokrotnie uruchamiany i nie może osiągnąć temperatury roboczej. Układ smarowania nie jest w stanie dostarczyć oleju do wszystkich punktów smarowania w odpowiednim czasie.

• Agresywna, sportowa eksploatacja jest wyjątkowo niszcząca dla silnika.

• Eko-jazda (jazda na wysokich biegach przy niskich prędkościach obrotowych) niszczy silnik, a zwłaszcza jego układ korbowo-tłokowy oraz dwumasowe koło zamachowe.

• Długie przestoje przy autostradach (kiedy silnik stygnie, ciśnienie oleju spada, a potem kierowca wjeżdża od razu na autostradę) są bardzo niszczące dla silnika.

• Działanie systemu start-stop przyspiesza zużycie jednostki napędowej.

• Działanie systemu EGR (zaworu recyrkulacji spalin) brudzi kolektor dolotowy i przyspiesza zużycie silnika.

Jak eksploatować silnik, aby ten się nie psuł? Unikaj ekojazdy i jazdy agresywnej, sportowej, szarpanej. Jeśli często jeździsz po mieście wyjedź co kilka dni na trasę i przejedź co najmniej kilkanaście kilometrów z dużą prędkością. Wyłącz start-stop. Jeśli silnik ma turbinę, chłódź ją po zakończonej jeździe (silnik musi pracować 30 sekund na biegu jałowym) i unikaj szybkiej jazdy przed osiągnięciem temperatury roboczej przez silnik.

Jak serwisować silnik spalinowy, żeby unikać awarii?

Odpowiednie serwisowanie silnika ma wpływ na jego niższą awaryjność. Najważniejsze rzeczy o których musisz pamiętać to:

• Regularna wymiana oleju silnikowego co 15 tys. km lub co 10 tys. km, jeśli auto jest zasilane gazem albo jeździsz stale po mieście;

• Stosowanie oleju w 100 proc. zgodnego z normą SAE ustaloną przez producenta auta (np. 5W30) a także spełniającego wymogi producent auta. Wiele olejów mniej znanych producentów spełnia normy producentów aut;

• Wymiana filtra oleju wraz z olejem silnikowym;

• Regularna kontrola poziomu oleju silnikowego i uzupełnianie go w razie potrzeby;

• Regularna wymiana filtra powietrza (co rok);

• Regularna wymiana filtra paliwa (co rok);

• Wymiana świec zapłonowych w benzyniakach co 40 lub 80 tys. km przebiegu (zależnie od rodzaju świec, zwykłych lub irydowych);

• Wymiana świec żarowych w dieslach przy pierwszych objawach awarii;

• Regularna wymiana paska rozrządu zgodnie z zaleceniami producenta auta (np. co 5 lat lub co 120 tys. km przebiegu);

• Reagowanie na awarie łańcucha rozrządu (grzechotanie) i szybka wymiana uszkodzonego łańcucha lub napinacza;

• Dbanie o układ chłodzenia silnika, który ma bezpośredni wpływ na trwałość jednostki napędowej;

• Czyszczenie zaworu EGR za pomocą specjalnego środka – raz na rok;

• Czyszczenie przepustnicy za pomocą specjalnego środka – raz na kilkanaście miesięcy;

• Czyszczenie kolektora dolotowego w dieslach za pomocą specjalnego środka – raz na kilkanaście miesięcy;

• Reagowanie na pojawiające się awarie i objawy awarii jednostki napędowej oraz nieszczelności;

• Wykonywanie dodatkowych regulacji, które przewidział producent silnika (np. regulacji zaworów silnikowych).

Jakie środki do silnika stosować, żeby unikać awarii?

Możesz zwiększyć trwałość silnika, stosując ogólnodostępne dodatki do olejów i paliwa.

Warto stosować regularnie środek do czyszczenia układu wtryskowego (dodawany do paliwa, który czyści wtryski i usuwa wodę z baku), a także płukankę do silnika, która usuwa zanieczyszczenia nisko i wysokotemperaturowe przed wymianą oleju. Jest też wiele innych dodatków.

Michał Lisiak