Rozrząd na łańcuchu: jak dbać? Jak serwisować? Kiedy wymieniać?
W samochodach z silnikami benzynowymi i wysokoprężnymi stosuje się dwa rodzaje napędu rozrządu: pasek rozrządu albo łańcuch rozrządu. W tym artykule zajmiemy się łańcuchem rozrządu.
Silnik to mechanizm, który musi działać z ogromną precyzją. Każdy zawór dolotowy i wylotowy musi się otwierać w odpowiednim momencie, który musi być ściśle skoordynowany z położeniem tłoka w danym cylindrze. O to dba właśnie układ rozrządu. Jego zadaniem jest sterowanie pracą zaworów dolotowych i wylotowych. A dokładnie otwieranie ich i zamykanie w odpowiednim momencie, ściśle zsynchronizowanym z położeniem tłoków i wału korbowego. Tych zaworów jest naprawdę sporo. Standardowo w 4 - cylindrowym silniku stosuje się ich 16 (silnik 16V) - 8 dolotowych i 8 wylotowych (po 2 dolotowe i po 2 wylotowe na cylinder). Ale może być ich 20 -12 dolotowych i 8 wylotowych (po 3 dolotowe i 2 wylotowe na cylinder).
Zawory są otwierane i zamykane poprzez odpowiednio wyprofilowane krzywki, znajdujące się na wałku, albo na wałkach rozrządu. A ścisłą synchronizację pomiędzy wałem korbowym a wałkiem lub wałkami rozrządu (często stosuje się dwa) zapewnia napęd rozrządu - łańcuch rozrządu albo pasek rozrządu. Napęd rozrządu służy również do napędzana pompy oleju oraz pompy cieczy chłodzącej.
Łańcuch rozrządu: jak o niego dbać?
Łańcuch rozrządu potrzebuje odpowiedniego smarowania i odpowiedniej ilości oleju silnikowego. Napinacz hydrauliczny, który dba o napięcie łańcucha rozrządu także wymaga właściwego ciśnienia oleju silnikowego. Bardzo ważna jest jakość oleju silnikowego.
Zatem, jeśli chcemy maksymalnie przedłużyć okres eksploatacji łańcucha rozrządu, to musimy stosować olej silnikowy, o specyfikacji SAE zgodnej z zaleceniami producenta samochodu (np. 5W30): regularnie wymieniać olej silnikowy wraz z filtrem oleju (np. co 15 tys. km przebiegu, albo co rok): kontrolować poziom oleju silnikowego i w razie potrzeby uzupełniać go.
Łańcuch rozrządu: kiedy go wymienić?
Teoretycznie, łańcuch rozrządu powinien wystarczyć na całe techniczne życie jednostki napędowej. Tak też było w wielu starszych samochodach. Niestety, we współczesnych autach łańcuch rozrządu stał się częścią eksploatacyjną. W przypadku paska rozrządu, kierowca ma ściśle określony przez producenta termin wymiany. W przypadku łańcucha rozrządu tego nie ma. Zatem kiedy wymienić łańcuch rozrządu?
Kiedy pojawią się objawy awarii (tak zalecają producenci samochodów w instrukcjach serwisowych) lub kiedy łańcuch zostanie zdemontowany, w trakcie wykonywania naprawy silnika - np. wymiany panewek, uszczelniaczy wału korbowego, uszczelniaczy wałka rozrządu, albo uszczelki pod głowicą silnika. Nie powinno się montować zdemontowanego łańcucha rozrządu po raz kolejny.
Jak rozpoznać, że łańcuch rozrządu uległ awarii?
• Głośna praca łańcucha rozrządu na zimnym silniku - wyraźne słyszalne metaliczne terkotanie. Oznacza to, że łańcuch jest rozciągnięty i w trakcie pracy uderza o osłonę.
Czasami powodem może być zbyt mały poziom oleju silnikowego, który uniemożliwia właściwą pracę napinacza łańcucha rozrządu.
• Utrata mocy przez silnik, nierówna praca jednostki napędowej i większe zużycie paliwa. Takie objawy mogą oznaczać, że doszło do przeskoczenia wyciągniętego łańcucha rozrządu. Na skutek tego doszło do utraty synchronizacji pomiędzy wałem korbowym a wałkiem rozrządu.
Przeskok łańcucha rozrządu powoduje utratę synchronizacji pomiędzy wałem korbowym a wałkiem (wałkami rozrządu). Może również dojść do większego wyciągnięcia łańcucha rozrządu, albo jego zerwania. A wtedy awaria może zakończyć się zderzeniem tłoków z zaworami i bardzo poważnym uszkodzeniem silnika. Naprawa w takim przypadku jest zazwyczaj nieopłacalna.
Łańcuch rozrządu: ile kosztuje?
Do wymiany łańcucha rozrządu potrzebne są: komplet łańcucha rozrządu, ze ślizgami, prowadnicami i innymi elementami towarzyszącymi; pompa cieczy chłodzącej; olej silnikowy; płyn chłodniczy. Komplet łańcucha rozrządu do popularnego modelu auta można kupić w cenie od 250 do 500 zł.
Naprawa będzie o wiele droższa, jeśli trzeba będzie dodatkowo wymienić hydrauliczny napinacz łańcucha rozrządu. W tym przypadku trzeba liczyć się z dodatkowym kosztem od 300 do 700 zł (cena orientacyjna, zależna od silnika i samochodu).
Ile kosztuje wymiana łańcucha rozrządu? Trzeba być przygotowanym na wydatek od 300 do 1000 zł. Wszystko zależy od tego, czy dostęp do rozrządu jest trudny.
Ważny jest wybór odpowiedniego warsztatu
Dlaczego? Ponieważ wymiana łańcucha rozrządu (tak samo jak wymiana paska rozrządu) wymaga bardzo dużej precyzji. Po wymianie należy zawsze zabrać ze sobą paragon fiskalny z wymienionym na nim rodzajem wykonanej czynności. Zaniedbania ze strony mechanika mogą bowiem doprowadzić do szeregu problemów a nawet do zniszczenia silnika. Dlatego trzeba zawsze mieć dowód, aby w razie czego móc się domagać usunięcia szkód albo odszkodowania. Na szczęście błędy mechaników zdarzają się rzadko.
Posiadaczy aut, w których zastosowano pasek rozrządu zachęcamy do przeczytania naszego poradnika:
Wymiana paska rozrządu - jak i kiedy należy to zrobić?
Michał Lisiak