Serwis klimatyzacji samochodowej: „nabicie” to za mało
Wielu kierowców przypomina sobie o klimatyzacji, gdy chłodzi ona słabo lub już wcale nie chłodzi. Wówczas wpadają na pomysł, aby ją „nabić". Jednak taka „nabita” klimatyzacja działa tylko przez pewien czas, albo… nadal nie działa. Gdzie zatem popełniamy błąd?
Układ klimatyzacji samochodowej pracuje dzięki czynnikowi chłodzącemu, który jest wprowadzany w ruch pracą sprężarki klimatyzacji (kompresora). Sprężarka jest napędzana przez pasek wieloklinowy (przenoszący napęd z koła pasowego na wale korbowym). W samochodach elektrycznych sprężarkę napędza własny silnik elektryczny. Czynnik chłodzący zaś to mieszanina gazów. Wraz z nią krąży też niewielka ilość oleju mineralnego, przeznaczonego do smarowania sprężarki. W układzie klimatyzacji samochodowej znajduje się od 350 do 500 g mieszaniny gazów (zależnie od zastosowanego układu) i od 70 do 145 g oleju mineralnego.
Dlaczego układ klimatyzacji samochodowej traci szczelność?
Dlaczego klimatyzacja nie działa we właściwy sposób? Jeśli sprężarka jest sprawna (co widać po tym, że po uruchomieniu klimatyzacji silnik zaczyna zużywać więcej paliwa) i nawiewy elektryczne są sprawne (strumień powietrza dociera do wnętrza kabiny), można przyjąć, że powodem awarii są nieszczelności.
W takim przypadku „nabicie klimy" nie rozwiąże problemu, gdyż przypomina dolewanie płynu chłodniczego do nieszczelnego układu, pompowanie nieszczelnej opony, albo wlewanie wody do dziurawego zbiornika. To po prostu nie ma sensu. Od czego zatem należy zacząć serwis klimatyzacji samochodowej? Najlepiej od sprawdzenia szczelności.
Układ klimatyzacji składa się z kilku zasadniczych podzespołów, z których każdy znajduje się w innym miejscu. Sprężarka klimatyzacji (za wyjątkiem aut elektrycznych) musi być umieszczona przy silniku, aby mogła być napędzana przez pasek wieloklinowy. Chłodnica klimatyzacji musi być umieszczona z przodu samochodu, żeby mógł ją chłodzić pęd powietrza, podczas jazdy (w typowym aucie znajduje się obok standardowej chłodnicy układu chłodniczego). Parownik musi być umieszczony pod deską rozdzielczą auta, albowiem tam odbiera ciepło z powietrza pompowanego do wnętrza kabiny przez elektryczne wentylatory. Przewodów w układzie klimatyzacji jest sporo, są długie i do tego poukładane pod różnymi kątami, aby móc się zmieścić pod maską i pod deską rozdzielczą.
W trakcie jazdy pojazd jest narażony na mnóstwo drgań. I one właśnie powodują rozszczelnienie złączek i uszczelnień, przez co mieszanina gazów, tworząca czynnik chłodzący, zaczyna "uciekać" z układu.
Przyczyną nieszczelności może być starzenie się uszczelek gumowych, albo uszkodzenia mechaniczne układu (powstałe w trakcie kolizji, wypadku, niefachowej naprawy, nieumyślnego uszkodzenia podczas naprawy innych podzespołów w komorze silnika).
Nieszczelności mogła spowodować korozja, która zniszczyła przewody metalowe układu klimatyzacji. Ich źródłem może być również uszkodzona (mechanicznie albo przez korozję) część układu klimatyzacji, np. chłodnica.
A zatem serwis klimatyzacji musi zawsze obejmować sprawdzenie szczelności układu. Tolerowanie nieszczelności może mieć fatalne skutki dla układu i w konsekwencji, dla naszego portfela. Wraz z czynnikiem chłodniczym wycieka także olej mineralny przeznaczony do smarowania sprężarki (czasami widoczne są jego plamki w miejscu nieszczelności). Kiedy sprężarka nie ma smarowania, może ulec zatarciu. To najdroższa część układu klimatyzacji samochodowej.
Obecnie stosuje się kilka metod sprawdzania szczelności układu klimatyzacji samochodowej:
· Metoda z zastosowaniem środka kontrastowego. Dodaje się go do czynnika chłodzącego. W miejscu wycieku gazu powstaje zabarwienie, które jest widoczne w świetle lampy ultrafioletowej.
· Układ klimatyzacji jest opróżniany z czynnika chłodzącego, następnie do układu wprowadza się mieszaninę gazów (95% azotu i 5% wodoru). Mechanik wykorzystuje specjalny detektor wodoru.
· Metoda najtańsza i najprostsza, którą może zastosować sam kierowca. Specjalną pianką do sprawdzania szczelności układu klimatyzacji spryskuje się złącza i inne podejrzane miejsca. Jeśli w danym miejscu jest wyciek, robią się widoczne bąbelki.
Jeśli układ klimatyzacji jest szczelny, można uzupełnić poziom czynnika chłodniczego oraz oleju mineralnego. Ale to nie wszystko. Trzeba jeszcze dokładnie oczyścić układ klimatyzacji z wirusów, pleśni i grzybów.
Zaniedbana klimatyzacja samochodowa (tak samo zresztą, jak domowa, czy biurowa, bo wszystkie działają na tej samej zasadzie) jest bardzo groźna dla zdrowia człowieka. Na parowniku klimatyzacji stale zbiera się wilgoć. To miejsce jest też ciepłe, nawet po wyłączeniu silnika. Dlatego parownik stanowi doskonałe miejsce do namnażania pleśni, grzybów i wirusów. Są one potem wdmuchiwane do wnętrza kabiny za pomocą wentylatorów. Mikroorganizmy te najczęściej wywołują alergie, bóle głowy i przeziębienia, ale mogą być też przyczyną bardzo poważnych chorób.
Jak skutecznie oczyścić układ klimatyzacji samochodowej w trakcie jej serwisu?
Trzeba zastosować środek do czyszczenia klimatyzacji, zawierający składniki biobójcze. Wprowadza się go zazwyczaj za pomocą długiej sondy. Ale są też środki w formie tzw. granatu (aerozolu), które zawierają środki biobójcze. Wiele z nich służy jedynie do odświeżenia układu klimatyzacji. Jeśli nie zawierają środków biobójczych, nie usuną bakterii, wirusów i grzybów.
Skuteczną metodą czyszczenia klimatyzacji jest również ozonowanie, z zastosowaniem urządzenia do generowania ozonu. Takie urządzenie umieszcza się w kabinie auta i uruchamia klimatyzację na obiegu zamkniętym (oczywiście, nikt nie może znajdować się w aucie). W przypadku ozonowania nie stosuje się żadnych substancji chemicznych. Do skutecznego usunięcia szkodliwych mikroorganizmów, wystarczą tzw. wolne rodniki tlenu.
Wymiana filtra kabinowego
To bardzo ważna czynność. Filtr kabinowy stanowi zaporę dla zanieczyszczeń i pyłków. Największą skutecznością charakteryzują się filtry z wkładem z węgla aktywnego.
Czasami może być potrzebne coś jeszcze...
Układ klimatyzacji zawiera filtr - osuszacz. Jego zadaniem jest eliminowanie wilgoci z czynnika chłodzącego, aby uchronić części układu klimatyzacji przed korozją. Filtr - osuszacz powinno się wymienić co 2 lata i uwaga - po każdej naprawie układu klimatyzacji. A zatem - także po naprawie nieszczelności.
Michał Lisiak