Ile kosztuje posiadanie samochodu?
Zakup pojazdu wiąże się koniecznością poniesienia określonych opłat, podatków oraz innych obowiązkowych danin. Nawet dla wieloletniego posiadacza samochodu, płatności te mogą powodować niemały zawrót głowy. W celu odpowiedniego przygotowania się przed zakupem nowych „czterech kółek” przedstawiamy kolejną edycję poradnika Ile kosztuje posiadanie samochodu? w którym udzielamy odpowiedzi na wszelkie nurtujące pytania.
Ze względu na rosnącą popularności wszelkiego rodzaju pojazdów hybrydowych (w tym: MHEV, HEV, PHEV) oraz samochodów w pełni elektrycznych (BEV), przyjrzymy się jakie korzyści przynosi posiadanie takich przyjaznych środowisku alternatyw.
I. ZAKUP AUTA
Zajmijmy się kosztami, jakie przyszły właściciel będzie musiał ponieść przy zakupie samochodu. Przede wszystkim będzie to cena pojazdu zaproponowana przez sprzedającego. Po nabyciu auta może również powstać obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Czy taki obowiązek powstał zależy od tego, kim jest sprzedawca. W przypadku zakupu auta z salonu czy komisu, którego właściciel jest podatnikiem VAT, podatek zostanie już wliczony w cenę pojazdu. Kupujący nie będzie zatem obowiązany do jego uregulowania.
Jeżeli jednak sprzedający nie jest podatnikiem VAT (np. auto kupujemy od innej osoby fizycznej), wówczas trzeba uiścić podatek PCC, który w przypadku rzeczy ruchomych, w tym samochodów wynosi 2% jego wartości rynkowej. Należy pamiętać, że obowiązek ten spoczywa na kupującym, który w terminie 14 dni od dnia powstania zobowiązania podatkowego tj. dnia zakupu. powinien złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym deklarację PCC-3 lub PCC-3/A (w przypadku kilku kupujących) oraz zapłacić podatek na konto bankowe Urzędu.
Podatku tego nie trzeba opłacać w następujących przypadkach: wartość rynkowa kupowanego samochodu nie przekracza 1000 zł, auto nabywa osoba niepełnosprawna i przeznacza je na własny użytek, lub nabywcą jest organizacja pożytku publicznego i kupuje auto w związku z nieodpłatną działalnością publiczną.
PAMIĘTAJ!
Podatek jest naliczany od wartości rynkowej pojazdu. Zatem sprzedaż samochodu po zaniżonej cenie nie będzie prowadziła do obniżenia kwoty podatku, ponieważ ustalona przez strony cena nie ma żadnego wpływu na jego rzeczywistą rynkową wartość.
II. OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIE OC
Niezbędnym kosztem posiadaczy samochodów jest obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, zwane popularnie ubezpieczeniem OC. Każdy właściciel pojazdu jest zobligowany do zawarcia umowy na takie ubezpieczenie, gdyż obowiązek ten wynika wprost z ustawy. Wysokość składek zależy od wielu czynników, dotyczących zarówno tak samo właściciela, jaki i samego pojazdu. Pewne różnice są także widoczne w cenach polis na samochody benzynowe i diesle oraz hybryd i pojazdów w pełni napędzanych bateriami.
Czynniki wpływające na wysokości składki, dotyczące osoby właściciela. Należy pamiętać, że kryteria te sprawdzane są u wszystkich współwłaścicieli.
1. WIEK – im starszy kierowca, tym bardziej doświadczony (tak traktują kierowców towarzystwa ubezpieczeniowe). Jednocześnie młodzi i mniej doświadczeni kierowcy znajdują się w grupie ryzyka, która statystycznie jest bardziej narażona na wypadki komunikacyjne.
2. DŁUGOŚĆ POSIADANIA PRAWA JAZDY – sam wiek nie mógłby determinować, tego czy ktoś jest doświadczonym czy początkującym kierowcą. Dlatego długość posiadania uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych jest bardziej konkretna.
3. WIELKOŚĆ MIASTA – w tym przypadku chodzi o miejsce zamieszkania. Towarzystwa ubezpieczeniowe uznały, iż prowadzenie pojazdów w większych miastach jest obciążone większym ryzykiem uczestnictwa w kolizji drogowej. W związku z tym im większe miasto, tym składka na OC będzie wyższa.
4. STAN CYWILNY I DZIECI – potencjalnie przyjmuje się, że osoby mające rodzinę prowadzą spokojniej i rozważniej, w związku z tym niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe mogą oferować zniżki.
Czynniki dotyczące pojazdu.
1. MARKA SAMOCHODU – ten czynniki ma dość duże znaczenie, gdyż ubezpieczyciele dysponują statystykami, które pokazują, jakie samochody częściej ulegają szkodzie. Jeżeli dany pojazd znajduje się w grupie ryzyka, składka OC może być wyższa.
2. PRZEBIEG – ten aspekt ma znaczenie dla stanu technicznego auta, który również może determinować większą podatność na kolizje.
3. POJEMNOŚĆ SILNIKA – z punktu widzenia towarzystwa ubezpieczeniowego ten czynnik jest istotny, gdyż większa pojemość silnika - zdaniem ubezpieczycieli - determinuje większą prędkość, a z kolei większa prędkość statystycznie zwiększa ryzyko powstania szkody.
4. WIEK POJAZDU – odwrotnie niż przy wieku właściciela, w tym przypadku im starsze auto tym wyższe składki na ubezpieczenie OC.
Powyższe czynniki stają się w części nieadekwatne, jeśli będziemy chcieli ubezpieczyć elektryka lub nawet hybrydę. W końcu wyliczanie składki na podstawie pojemności silnika staje się w przypadku samochodów EV niemożliwe, bowiem silniki te nie mają pojemności skokowej tak jak pojazdy o tradycyjnym napędzie. Ubezpieczyciele zatem starają się dostosować ofertę do wymogów elektromobilności i w związku z tym koncentrują się na innych czynnikach. Są nimi przede wszystkim:
1. MOC SILNIKA – pojemność silnika staje się czynnikiem zbędnym, a na znaczeniu zyskuje moc generowana przez baterie.
2. RODZAJ ZAMONTOWANEJ BATERII – podczas większej kolizji zniszczeniu ulegają baterie, które zasilają samochód. Inaczej niż w przypadku tradycyjnych pojazdów, zazwyczaj dokonuje się ich wymiany na nowe, co wpływa na koszt doprowadzenia go do stanu sprzed szkody.
III. REJESTRACJA SAMOCHODU
Wszystkie nowe samochody podlegają obowiązkowi rejestracyjnemu. W przypadku używanych aut, konieczne będzie dokonanie przerejestrowania na nowego właściciela.
Rejestracja nowego auta:
1. Tablice rejestracyjne zwyczajne – 80 zł (w przypadku tablic rejestracyjnych indywidualnych koszt wynosi 1.000 zł)
2. Dowód rejestracyjny – 54 zł
3. Pozwolenie czasowe (ważne 30 dni) – 13,50 zł
4. Nalepka kontrolna – 18,50 zł
5. Nalepka legalizacyjna – 12,50 zł
6. Opłata ewidencyjna – 2 zł
Razem: 180,50 zł (w przypadku tablic zwyczajnych) oraz 1.100,50 zł (w przypadku tablic indywidualnych)
Od 4 czerwca 2021 roku rejestracja samochodu jest również możliwa za pośrednictwem salonu samochodowego. Dotychczas taka praktyka funkcjonowała w oparciu o udzielone upoważnienie przez kupującego. Teraz cały proces rejestracji zostanie przeprowadzany elektronicznie za pomocą dedykowanego dealerom oprogramowania.
Przerejestrowanie samochodu używanego:
1. Tablice rejestracyjne – 80 zł (w przypadku tablic indywidualnych – 1000 zł)
2. Dowód rejestracyjny – 54 zł
3. Pozwolenie czasowe (ważne 30 dni) – 13,50 zł
4. Nalepka kontrolna – 18,50 zł
5. Nalepka legalizacyjna – 12,50 zł
6. Opłata ewidencyjna – 2 zł
Razem: 180,50 zł oraz w przypadku indywidualnych nowych tablic: 1.100,50 zł
Jeśli zakupiłeś pojazd w tym samym powiecie, w którym mieszkasz będziesz chciał go przerejestrować, można odstąpić do wydania nowych tablic i nalepki kontrolnej i pozostać przy dotychczasowych numerach. To pozwala zaoszczędzić kwotę 99,50 zł.
Koszty rejestracji mogą natomiast wzrosnąć w przypadku samochodu sprowadzonego z zagranicy, gdyż wówczas dokumenty pojazdu powinny zostać przetłumaczone na język polski.
PAMIĘTAJ!
Na przerejestrowanie pojazdu masz 30 dni. W 2020 roku zdecydowano się przedłużyć ten termin od 180, z uwagi na utrudniony dostęp do urzędów spowodowany epidemią COVID-19, jednak na początku 2021 roku powróciły stare regulacje, w tym karę pieniężną za opóźnienie, która może wynieść do 1.000 zł.
Od 1 stycznia 2020 roku dla samochodów elektrycznych przewidziano nowe – zielone tablice rejestracyjne. Nie ma obowiązku zmiany, jednak jeśli dotychczasowy właściciel EV chciałby wymienić, to musi się liczyć kosztem 93 zł. W zamian kierowcy elektryków otrzymują wiele przywilejów: prawo do jazdy buspasem, darmowy postój w strefie płatnego parkowania oraz możliwość wjazdu do stref czystego transportu, które mają powstać w największych miastach w kolejnych latach.
IV. DODATKOWE OPŁATY ZWIĄZANE Z POJEMNOŚCIĄ SILNIKA
Od pojemności silnika zależeć będzie wysokość podatku akcyzowego. Pobierany jest on w przypadku rejestracji samochodu osobowego sprowadzonego z zagranicy (import lub nabycie wewnątrzwspólnotowe) oraz w przypadku pierwszej sprzedaży samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju:
a. wyprodukowanego na terytorium kraju,
b. od którego nie została zapłacona akcyza w związku ze sprowadzeniem auta z zagranicy.
Z powyższego wynika, iż podatek akcyzowy dotyczy zarówno samochodów nowych jak i używanych. Przy obliczaniu podatku dla tradycyjnych pojazdów, obowiązują dwie stawki:
1. stawka 3,1% dla aut o pojemności silnika do 2.000 cm2 oraz
2. stawka 18,6% dla pojazdów przekraczających tę wartość.
W przypadku pojazdów hybrydowych, stawki przedstawiają się następująco:
1. stawka 9,3% dla hybryd (MHEV, HEV, PHEV) o pojemności silnika powyżej 2.000 cm2, ale poniżej 3.500 cm2 oraz
2. stawka 1,55% dla hybryd o pojemności silnika poniżej 2.000 cm2.
Stawkę tę mnożymy przez cenę auta i otrzymujemy podatek jaki kupujący powinien zapłacić.
Samochody w pełni elektryczne korzystają natomiast z zwolnienia w zakresie podatku akcyzowego.
V. REGULACJE DOTYCZĄCE ZAKUPU SAMOCHODU NA FIRMĘ
Podatnik, co do zasady, musi wprowadzić do ewidencji środków trwałych samochód osobowy o wartości przekraczającej 10 tys. zł. Taki pojazd powinien też poddać amortyzacji zgodnie z ustawą o PIT.
- Przedsiębiorca może zastosować dwie metody amortyzacji w zależności od tego, czy jest to samochód nowy, czy używany: liniową - standardowy okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych wynosi 5 lat (60 miesięcy), przy zastosowaniu stawki 20% z wykazu stawek, ze stawką indywidualną - w przypadku samochodu używanego (używanego przed nabyciem co najmniej pół roku) stawka roczna wynosi 40%, a okres zostaje skrócony do 2,5 roku – podaje Małgorzata Miller.
W przypadku samochodów osobowych istnieje pewien limit (art. 23 ust. 1 pkt 4) dotyczący wysokości odpisów amortyzacyjnych, które można wliczyć w koszty uzyskania przychodu:
1. w przypadku samochodów w pełni elektrycznych limit określony został do kwoty 225 000 zł oraz
2. do kwoty 150 000 zł dla pozostałych samochodów osobowych.
W celu zakwalifikowania wydatku jako kosztu uzyskania przychodu wymagane jest odpowiednie udokumentowanie wydatku; wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia lub zabezpieczenia źródła przychodu oraz to, aby wydatek nie został wykluczony z katalogu kosztów uzyskania przychodu na mocy art. 23 ustawy o PIT.
Należy mieć na uwadze przepisy dotyczące odliczania podatku VAT przy kupnie aut osobowych oraz wydatkach z nimi powiązanych. Odliczenie 50% wartości podatku VAT przysługuje od wydatków związanych z jego bieżącym użytkowaniem oraz od zakupu paliwa, gdy pojazd wykorzystywany jest do celów mieszanych – czyli w działalności gospodarczej oraz prywatnie. Prawo do pełnego odliczenia podatku mamy tylko w sytuacji, gdy pojazd wykorzystywany jest tylko na potrzeby prowadzonego przedsiębiorstwa.
VI. KOSZTY EKSPLOATACJI AUTA
Przeglądy
Nieuniknione koszty, które ponosi każdy właściciel pojazdu związane są z okresowymi badaniami technicznymi (98 zł + ok. 2 zł opłaty ewidencyjnej). Częstotliwość badań zależy od wieku pojazdu. Pierwsze badanie techniczne przeprowadza się przed upływem trzech lat od dnia pierwszej rejestracji. Kolejne - przed upływem 5 lat od dnia pierwszej rejestracji i nie później niż 2 lata od dnia przeprowadzenia poprzedniego badania. Po tym czasie badania techniczne należy wykonywać corocznie.
W przypadku pojazdów EV, zarówno opłaty, terminy jak i sam przebieg przeglądu techniczne pozostają niezmienione. Jedynie z oczywistych przyczyn kontroli nie podlega czystość spalin.
PAMIĘTAJ!
W przypadku samochodów fabrycznie wyposażonych w instalację LPG, badanie techniczne od początku należy przeprowadzać corocznie.
Paliwo, opony i płyny.
Kupując samochód warto zatem zorientować się, ile auto spala i ile w związku z tym wydamy na paliwo przez kilka lat jego użytkowania. W przypadku samochodów elektrycznych i hybryd PHEV (typu plug-in) należy również rozważyć kwestie kosztów związanych z naładowaniem baterii. Dotychczasowe udogodnienia w postaci darmowego ładowania dobiegają końca, a właściciele takich pojazdów będą musieli płacić za każdy kW ładowania. Aktualnie dostępnych jest już wielu dobrze znanych operatorów: PKN ORLEN, PGE, Lotos czy Tauron oraz nowe firmy takie jak: GreenWay, EV+, Revnet, innogy, czy GO+EAuto.
Każdego właściciela, już bez podziałów na tradycyjne i alternatywne napędy ich aut, czeka ponadto m.in. sezonowa wymiana opon (lub po kilku sezonach zakup nowych), a także zakup płynów eksploatacyjnych, na przykład do samochodowego spryskiwacza.
Podatek od środków transportowych
Podatek ten uregulowany jest w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którą wysokość rocznych stawek tego podatku na terytorium każdej gminy uchwalane są przez jej władze. Podatek od środków transportowych należy uiszczać od pierwszego dnia miesiąca, który następuje po miesiącu rejestracji auta, do ostatniego dnia miesiąca, w którym nastąpi wyrejestrowanie.
PAMIĘTAJ!
Podatek od środków transportu nie dotyczy aut osobowych. Odprowadza się go od: samochodów ciężarowych o masie 3,5 tony lub wyżej, ciągników siodłowych lub balastowych, przyczep, naczep oraz autobusów.
Abonament RTV
Mimo, że od kilku lat ustawodawca próbuje zastąpić ustawę o opłatach abonamentowych nową formą ściągania daniny na rzecz mediów publicznych, to stara formuła opłat RTV nadal obowiązuje. I nadal jesteśmy zobowiązani do ich opłacania także od radioodbiorników zamontowanych w samochodach. Miesięczna wysokość opłat abonamentowych w 2021 roku wynosi: za radio - 7,50 zł; za telewizor lub telewizor i radio - 24,50 zł.
W przypadku m.in. osób fizycznych nie ma znaczenia liczba odbiorników, opłatę liczy się od gospodarstwa domowego. Przewidziano także różne zniżki, np. użytkownicy odbiorników, którzy do 25 stycznia 2021 roku uiścili opłatę abonamentową za cały rok, mogli skorzystać z 10-procentowej zniżki. Przez cały rok można również skorzystać z pozostałych zniżek z tytułu wnoszenia opłat za okres dłuższy niż 1 miesiąc.
VII. WARTOŚĆ REZYDUALNA
Trzeba również pamiętać, że wartość naszego samochodu będzie z wiekiem sukcesywnie spadać. Kupując samochód warto zatem mieć na uwadze jego wartość rezydualną. Za tym pojęcie kryje się wartość, którą właściciel pojazdu będzie mógł za niego uzyskać w momencie jego odsprzedaży. Wartość rezydualna pokazuje zatem także prognozowany spadek wartości samochodu.
W poprzedniej edycji poradnika Ile kosztuje posiadanie samochodu? porównywaliśmy trzy modele segmentu C, które miały największa wartość rezydualną. Na potrzeby wyliczeń założono, że czas użytkowania auta wynosi 5 lat, a średni roczny przebieg – 15.000 km. Zwycięzcami okazały się: Mazda 3 (2.0 122 KM Kai hb5) z wynikiem 53,2%, Skoda Scala (1.0 TSI 116 KM Active) z wynikiem 52,4% oraz Toyota Corolla (1.2 Turbo 116 KM Active) z wynikiem 52,3%.
Czy od tego czasu zaszły jakieś zmiany w rankingu?
Portal Info-Ekspert ponownie przeprowadził badanie, tym razie przyjmując założenie o 3 letnim okresie użytkowania samochodu i średniego rocznego przebiegu na poziomie 30.000 km.
Zwycięzcą okazał się koreański Hyundai Tucson z wynikiem 66%, następnie Toyota RAV4, której wartość po trzech latach spada do poziomu 65,4% oraz odstająca od dwóch pierwszych, Toyota C-HR z wynikiem 60,5%.
Warto wspomnieć, że efektem afery związanej z silnikami diesla, jest znaczący spadek wartości rezydualnej samochodów z wysokoprężnym motorem. Jednocześnie rosną wartości pojazdów, które napędzane są silnikami hybrydowymi (zarówno klasycznymi jak i typu plug-in) oraz elektryczne.
VIII. PODSUMOWANIE
W tegorocznej edycji poradnika Ile kosztuje posiadanie samochodu? nie bez przyczyny poświęciliśmy większą uwagę pojazdom hybrydowym i elektrycznym. W najbliższej przyszłości to one będą zyskiwać na popularności, a ze względu na wciąż wysokie koszty zakupu, możemy spodziewać się od ustawodawcy kolejnych przywilejów dla posiadaczy, które mają zachęcić do przejścia na „zieloną stronę”.
Bez względu na to, czy wpisujesz się w nowy trend pojazdów elektrycznych, czy wolisz na razie poznać przyszłość motoryzacji wybierając hybrydę, a może w ogóle pozostać przy dotychczasowym niezawodnym benzyniaku czy dieslu, pamiętaj, że decyzja o zakupie samochodu w każdym przypadku powinna być przemyślana i rozważna.
Autor: Małgorzata Miller, radca prawny, M. Krotoski Adwokaci i Radcy Prawni, członek Stowarzyszenia Prawników Rynku Motoryzacyjnego:
Współautor: Karol Olejnik, asystent prawny z kancelarii M. Krotoski Adwokaci i Radcy Prawni