Zautomatyzowana skrzynia biegów ASG – co to jest?
Selespeed, Dualogic, Easytronic, Sensodrive, SMG – to nazwy najpopularniejszych zautomatyzowanych skrzyń biegów na rynku. Czym są i czym się różnią od skrzyń manualnych oraz skrzyń automatycznych? Czy warto kupić auto ze zautomatyzowaną skrzynią biegów?
Co to jest zautomatyzowana skrzynia biegów?
W skrócie, zautomatyzowana skrzynia biegów (inna nazwa: zrobotyzowana skrzynia biegów) to skrzynia manualna, która udaje skrzynię automatyczną.
A jak to wytłumaczyć w sposób techniczny? Zautomatyzowana skrzynia biegów ASG to skrzynia manualna, która jest wyposażona w układ, odpowiedzialny za zmianę biegów. Układ ten nazywany jest często robotem sterującym pracą sprzęgła i zmianą biegów. Stosuje się dwa rodzaje robotów sterujących: z siłownikami elektromechanicznymi i z układem hydraulicznym.
Zautomatyzowana skrzynia biegów ASG pracuje w dwóch trybach:
• Tryb całkowicie automatyczny – w tym trybie robot sterujący przejmuje całe sterowanie skrzynią i samodzielnie dobiera biegi oraz operuje sprzęgłem, skrzynia ASG działa jak skrzynia automatyczna;
• Tryb półautomatyczny – w tym trybie kierowca może samodzielnie zmieniać biegi, a skrzynia zautomatyzowana ASG steruje sprzęgłem, dzięki temu jazda autem jest o wiele wygodniejsza, niż w przypadku jazdy samochodem ze skrzynią manualną.
W jaki sposób kierowca steruje pracą zautomatyzowanej skrzyni biegów w trybie półautomatycznym?
Są dwa rozwiązania:
• Manetka przy kierownicy;
• Dźwignia zmiany biegów w standardowym miejscu, przypominająca kształtem dźwignię do sterowania skrzynią automatyczną.
Kierowca, jadący autem ze skrzynią zautomatyzowaną może zmieniać bieg o jeden do przodu lub o jeden do tyłu. Może też wybrać od razu bieg wsteczny (standardowo za pomocą dwóch ruchów, aby nie powodować błędów) albo jednym ruchem przełączyć skrzynię w tryb jazdy automatycznej.
Naciśnięcie manetki lub dźwigni do przodu/tyłu albo w górę/dół powoduje zmianę biegu o jeden.
Aktualnie wybrany bieg wyświetlany jest na desce rozdzielczej, na wydzielonej części wyświetlacza.
Zalety skrzyni zautomatyzowanej
Skrzynia zautomatyzowana jest o wiele tańsza w produkcji od skrzyni automatycznej. Dlatego ten rodzaj skrzyni nie powodował skokowego wzrostu ceny nowego auta w salonie. Skrzynia zrobotyzowana ASG jest też lżejsza od automatu. Można ją montować w małych autach miejskich.
Z racji tego, że główny podzespół to standardowa skrzynia manualna, serwisowanie i naprawy są o wiele tańsze, niż w przypadku skrzyń automatycznych. Wymiana oleju przekładniowego w skrzyni zautomatyzowanej może być 10-krotnie tańsza od wymiany dynamicznej w skrzyni automatycznej. Nie ma sprzęgła hydrokinetycznego, tylko standardowe sprzęgło. Jest o wiele tańsze.
Skrzynia zautomatyzowana pozwala kierowcy cieszyć się dwoma rodzajami skrzyni biegów w aucie – automatem i manualem, z możliwością samodzielnego dobierania biegów w trakcie jazdy. Jazda w mieście, przy niskich prędkościach, wymagająca częstej zmiany biegów, jest dzięki skrzyni zautomatyzowanej znacznie prostsza. Kierowca nie musi też operować sprzęgłem. W aucie wyposażonym w zautomatyzowaną skrzynię biegów kierowca ma do dyspozycji tylko pedał hamulca i gazu.
Wady zautomatyzowanej skrzyni biegów
Teoretycznie, zautomatyzowana skrzynia biegów powinna wyeliminować z rynku skrzynie manualne. No, może poza skrzyniami używanymi w samochodach sportowych. Niestety, stało się inaczej.
Po pierwsze, jazda autem ze zautomatyzowaną skrzynią biegów nie jest tak przyjemna jak jazda pojazdem z automatem. Dlaczego? Bo zautomatyzowana skrzynia biegów, ustawiona do automatycznej pracy szarpie podczas zmiany biegów.
Jeśli kierowca sam chce zmieniać biegi, to robot czasami robi to wolniej niż człowiek…
Użytkownicy aut ze skrzyniami zautomatyzowanymi narzekali na problemy z ruszaniem pod górę.
W praktyce okazało się, że bardziej komfortowe dla kierowcy są skrzynie z robotem hydraulicznym.
Najgorszym problemem okazała się awaryjność skrzyń zautomatyzowanych. I niestety, bardzo drogie naprawy. W autach ze skrzyniami zrobotyzowanymi dochodziło do przedwczesnego zużycia tarcz sprzęgła.
Co się najczęściej psuło w skrzyniach zautomatyzowanych? Nietrudno zgadnąć, że mechanizm sterujący, czyli robot. Najczęściej psują się sterowniki skrzyń, pompy hydrauliczne i aktywatory oraz siłowniki (w skrzyniach z robotem hydraulicznym) i elementy elektromechaniczne. Same skrzynie, jeśli tylko są odpowiednio serwisowane (wymiana oleju) nie ulegają awariom.
Michał Lisiak