Zawieszenie pneumatyczne: jak działa, jakie ma zalety, a jakie wady?
Zawieszenie pneumatyczne ma całe mnóstwo zalet. Jego naprawy są jednak drogie, a uszkodzenia wcale nie pojawiają się tak rzadko.
Zawieszenie pneumatyczne stosuje się na obydwu osiach samochodu. Ale początkowo stosowano rozwiązanie, w którym było zamontowane tylko na tylnej osi auta (np. Mercedes W211 kombi). Choć zawieszenie pneumatyczne kojarzy się przede wszystkim z autami luksusowymi, to można je znaleźć też w terenówkach Land Rover. Ale... one też są luksusowe.
Czym charakteryzuje się zawieszenie pneumatyczne?
Poduszki pneumatyczne, zastępujące standardowe, metalowe sprężyny zawieszenia, świetnie niwelują wszelakie nierówności. Przekłada się to na bardzo wysoki komfort jazdy. Zawieszenie pneumatyczne pozwala na regulację wysokości prześwitu, niezależnie od (dopuszczalnego) obciążenia samochodu. Dzięki temu można zmniejszyć prześwit w trakcje jazdy po drogach szybkiego ruchu i autostradzie, uzyskując lepszą przyczepność. Dzięki obniżeniu środka ciężkości, samochód lepiej trzyma się drogi, co jest bardzo wyczuwalne podczas pokonywania zakrętów. Auto zachowuje się tak, jakby było przyklejone do drogi.
Zawieszenie pneumatyczne pozwala na korekcję ugięcia zawieszenia podczas pokonywania zakrętów (po jednej stronie auta ciśnienie w miechach powietrznych jest większe, a po drugiej mniejsze), co jeszcze bardziej zwiększa bezpieczeństwo i przyczepność do nawierzchni drogi.
Obniżenie zawieszenia jest wygodne w przypadku SUV, samochodów terenowych i kombi, do których kierowca ładuje coś do bagażnika. Obniżenie progu załadunku sprawia, że nie trzeba dźwigać pakunków bardzo wysoko.
Zawieszenie pneumatyczne pozwala także zwiększyć prześwit. Z tego rozwiązania warto korzystać w trakcje jazdy po drogach gorszej jakości (z nawierzchnią szutrową, piaskową), albo drogach asfaltowych z dziurami. Wyższy prześwit chroni samochód przed uszkodzeniami zawieszenia, dolnej części silnika, chłodnic i elementów układu wydechowego.
Samochód z zawieszeniem pneumatycznym nie obniża się (nie zmniejsza się jego prześwit) po maksymalnym obciążeniu go. Zawieszenie auta nie ugina się, nawet wtedy, gdy w samochodzie jest 4 pasażerów, a bagażnik wypełniony jest bagażami.
Każdy kierowca, żyjący we współczesnych czasach doskonale wie, że nie ma nic za darmo. Jeśli na wyposażeniu auta pojawia się nowy system, to zazwyczaj na horyzoncie pojawiają się też problemy. Nie inaczej jest z zawieszeniem pneumatycznym. Jego wady to: skomplikowana konstrukcja; wysoki koszt napraw; wysokie dopłaty do ceny nowego auta, jeśli zawieszenie pneumatyczne jest opcją. W przypadku awarii podróż samochodem jest niemożliwa. Auto trzeba transportować na lawecie do warsztatu. Dlaczego? Zazwyczaj awarie zawieszenia pneumatycznego powodują, że auto opada. Ciśnienie w układzie jest zbyt niskie. Jazda nie jest możliwa.
Czym zawieszenie pneumatyczne różni się od standardowego?
W samochodach ze standardowym zawieszeniem za amortyzację drgań odpowiadają sprężyny metalowe. Poza tym drgania są też neutralizowane przez amortyzatory. W autach z zawieszeniem pneumatycznym także stosuje się amortyzatory, ale zamiast sprężyn montowane są poduszki gazowe wypełnione powietrzem, albo azotem.
Sercem urządzenia jest oczywiście sterownik elektroniczny. Współpracuje on z aktywnymi systemami bezpieczeństwa samochodu... i nie tylko nimi. Zmiana wysokości zawieszenia powoduje np. konieczność poziomowania przednich reflektorów ksenon / biksenon. Sterownik zbiera informację z szeregu czujników, między innymi z czujników ugięcia zawieszenia. Przy każdym kole znajdują się miechy powietrzne, zastępujące sprężyny. Stosuje się również amortyzatory o zmiennej charakterystyce tłumienia. Miechy powietrzne mogą być również zintegrowane z amortyzatorami (wówczas są to kolumny powietrzne). Są połączone specjalnymi przewodami (przewodami powietrznymi) z blokiem zaworowym. W skład zawieszenia wchodzi również kompresor (sprężarka) i zasobnik ciśnieniowy. Miechy powietrzne wykonane są z wielowarstwowej gumy, dodatkowo wzmocnionej opaskami metalowymi.
Jak działa zawieszenie pneumatyczne?
Sterownik na bieżąco zbiera dane z czujników i monitoruje wysokość ciśnienia w miechach powietrznych. Kiedy ciśnienie jest zbyt niskie, sterownik aktywuje kompresor. To urządzenie, zasilane elektrycznie, wytwarza odpowiednie ciśnienie powietrza. Za pośrednictwem bloku zaworowego (gdzie otwieranie i zamykanie poszczególnych zaworów jest sterowane przez sterownik systemu) i przewodów powietrznych, powietrze trafia do określonych miechów.
Nadmiar powietrza wraca do zaworów. Także wtedy, gdy sterownik ma za zadanie obniżenie wysokości zawieszenia. Nadmiar powietrza może być skierowany do atmosfery, jeśli zasobnik jest pełen. Zasobnik zapewnia powietrze w razie nagłej konieczności zwiększenia ciśnienia. Dla ochrony kompresora i elementów układu stosuje się filtr powietrza i osuszacz powietrza.
Jakie są typowe oznaki awarii zawieszenia pneumatycznego?
Łatwo je rozpoznać. W przypadku awarii kompresor układu zawieszenia pracuje przez cały czas (ze względu na nieszczelności w układzie, musi utrzymać odpowiednie ciśnienie). Auto opada i nie chce zwiększyć prześwitu. Po nocnym postoju samochód nie chce osiągnąć właściwego prześwitu.
Najczęściej dochodzi do uszkodzenia miechów na skutek nieszczelności. Ale inne elementy także się psują.
• Miechy powietrzne tracą szczelność na skutek dziur. Można je wymieniać pojedynczo, nie trzeba parami.
• Kompresor może ulec zatarciu na skutek zbyt długotrwałej pracy. Powodem jest... nieszczelność miechów powietrznych. Albo innych elementów.
• Przewody powietrzne również mogą tracić szczelność na skutek uszkodzeń. Są one najczęściej wykonane z tworzywa sztucznego.
• Zbiorniki ciśnienia i elementy metalowe mogą korodować.
• Psują się też czujniki (a czasami tylko przewody sygnałowo - zasilające).
Zawieszenie pneumatyczne zapewnia niezrównany komfort i zwiększa bezpieczeństwo. Dla kogoś, kto kupuje auto za 200 czy 300 tys. złotych jego naprawa, po kilku latach eksploatacji nie powinna być problemem.
Michał Lisiak