Pasek wieloklinowy - co to jest, jaką pełni rolę i kiedy trzeba go wymienić?
Pasek wieloklinowy (pasek wielorowkowy) to istotny element osprzętu silnika. Jego awaria może spowodować szereg problemów i uniemożliwić jazdę samochodem. Dlatego warto sprawdzać jego stan i wiek. Dobra wiadomość jest taka, że pasek wieloklinowy jest tani, a jego wymiana nieskomplikowana, krótka i niedroga.
Dlaczego stosuje się pasek osprzętu (pasek wieloklinowy albo pasek wielorowkowy)?
Pasek zbudowany jest z gumy, z szeregiem dodatków wzmacniających i uszlachetniających. Wewnątrz znajduje się jego kręgosłup: specjalny kord z włókna sztucznego, albo z metalu. Pasek osprzętu przenosi napęd z silnika (a dokładnie z koła pasowego, zamontowanego na wale korbowym) na kola pasowe, napędzające określone podzespoły. Jakie to podzespoły i jaką pełnią rolę?
• Alternator (prądnica) - urządzenie, które zasila całą instalację elektryczną w samochodzie, po uruchomieniu silnika. Dodatkowo ładuje akumulator. W każdym samochodzie alternator jest napędzany przez pasek osprzętu.
• Pompa wspomagania układu kierowniczego, w samochodach z wspomaganiem kierownicy - pompa wytwarza odpowiednie ciśnienie płynu wspomagania, dzięki któremu może w odpowiedni sposób działać wspomaganie kierownicy. W każdym samochodzie, który ma takie wspomaganie na wyposażeniu, pasek osprzętu napędza pompę.
• Sprężarka klimatyzacji - jej zadaniem jest wprowadzanie w obieg czynnika chłodzącego, dzięki któremu układ klimatyzacji może działać we właściwy sposób. Wszędzie tam, gdzie jest układ klimatyzacji na wyposażeniu (za wyjątkiem aut elektrycznych), sprężarka jest napędzana przez pasek wieloklinowy. Aby niepotrzebnie nie obciążać silnika (i nie zwiększać spalania), stosuje się sprzęgło. Jeśli układ klimatyzacji nie działa, koło pasowe napędzające sprężarkę kręci się, nie powodując żadnych oporów.
• Pompa cieczy chłodzącej - jej zadaniem jest wprowadzanie w obieg cieczy chłodzącej, która ma za zadanie chłodzenie jednostki napędowej, a potem utrzymywanie jej w odpowiedniej temperaturze.
Standardowo pompa cieczy chłodzącej jest napędzana przez pasek rozrządu, ale w nielicznych samochodach może być ona napędzana przez pasek osprzętu.
Pasek wieloklinowy musi działać pod odpowiednim napięciem. Z tego względu stosuje się specjalny napinacz, który eliminuje luzy i sprawia, że powierzchnia robocza paska idealnie przylega do kół pasowych. Poza tym stosowane mogą być dodatkowe elementy: jedna lub dwie rolki prowadzące, które obracają się bez żadnych oporów.
Pasek może napędzać urządzenia za pomocą swojej zewnętrznej i wewnętrznej strony (albo jak kto woli, przedniej i tylnej strony). Pozwala to na zwiększenie efektywności, lepsze przyleganie, lepsze opasanie niektórych urządzeń (ich kół pasowych) i możliwość zaoszczędzenia miejsca pod maską.
Co się stanie w razie awarii paska wieloklinowego?
Pierwszym objawem awarii paska albo napinacza paska wieloklinowego jest piszczenie zaraz po uruchomieniu silnika. Jest ono doniosłe i charakterystyczne. Może obudzić cały blok.
Awaria paska spowoduje brak działania klimatyzacji i brak działania układu wspomagania kierownicy. Przez to będzie trzeba kręcić kierownicą znacznie mocniej. Dla wielu osób może to być bardzo stresujące. Jeśli pasek jest wyciągnięty, klimatyzacja i wspomaganie mogą działać z przerwami.
W trakcie eksploatacji auta może dojść do nadmiernego wyciągnięcia albo zerwania paska wieloklinowego. W takiej sytuacji przestanie działać alternator. Jedynym (wtedy awaryjnym) źródłem zasilania pozostanie akumulator. Samochód będzie jechać dopóki nie skończy się energia w akumulatorze. W praktyce można przejechać kilka kilometrów, w zależności od liczby uruchomionych odbiorników energii. A potem nie uda się uruchomić auta. Objawem awarii jest migająca kontrolka ładowania (może ona oznaczać także inne problemy, np. awarię alternatora albo regulatora prądu). W autach, w których pasek osprzętu napędza pompę wody, jego awaria może doprowadzić do przegrzania, a następnie, zatarcia silnika.
Pasek może ulec zerwaniu albo wyciągnięciu jeśli:
• Jest stary i zużyty - guma starzeje się w trakcie eksploatacji.
• Doszło do zabrudzenia paska olejem silnikowym albo innym płynem eksploatacyjnym (lub smarem). Takie zabrudzenia krytycznie skracają żywotność paska, albowiem niszczą gumę.
• Kiedy doszło do awarii któregoś z elementów napędzanych, np. awarii łożyska w rolce prowadzącej, alternatorze itd. Taka awaria powoduje bardzo duże opory i może spowodować zerwanie paska.
• Zepsuł się napinacz paska osprzętu i pasek jest luźny.
• Kiedy zamontowano pasek, który został złamany przed montażem.
• Kiedy pasek został źle zamontowany, albo źle zostały zamontowane elementy, które pasek napędza - niewspółliniowo. Kiedy źle ustawiono napinacz i powoduje on, że pasek jest zbytnio napięci, albo bardzo luźny.
Kiedy wymienić pasek osprzętu?
Teoretycznie, pasek osprzętu powinno się wymieniać co 5 lat chyba, że producent samochodu zaleca inaczej. Trwałość niektórych, markowych pasków jest duża - mogą wytrzymać nawet 150 tys. km przebiegu.
Pasek trzeba wymienić także wtedy, gdy pojawiły się na nim oznaki zużycia. Mogą to być pęknięcia, poszarpane krawędzie, odpadające kawałki paska itd. Powinno się go wymienić jak najszybciej, jeśli został zabrudzony smarem, albo olejem silnikowym. Jeśli wymieniany jest napinacz, albo któryś z elementów napędzanych, np. alternator albo sprężarka klimatyzacji - również powinno się wymienić pasek. I oczywiście, pasek powinno się wymienić po zakupie auta używanego.
Ile kosztuje pasek wieloklinowy? Ile kosztuje wymiana paska wieloklinowego? Jak długo trwa?
Pasek wieloklinowy do większości popularnych aut można kupić w cenie od 30 do 75 zł i są to produkty znanych producentów. Takie paski warto wybierać, bo są trwalsze. Nie należy kupować pasków nieznanego pochodzenia, ani używanych.
Jeśli dostęp do paska osprzętu jest łatwy (np. od spodu auta), to za wymianę paska powinniśmy zapłacić nie więcej, niż 50 zł. Gorzej, jeśli wymiana paska wieloklinowego wymaga demontażu szeregu elementów, aby móc się do niego dostać. Wtedy koszty zdecydowanie rosną. Podobnie jest w przypadku awarii napinacza paska wieloklinowego, który może kosztować od 150 do 400 zł. Kilkadziesiąt złotych trzeba zazwyczaj zapłacić za rolki prowadzące, jeśli występują w danym silniku i wymagają wymiany.
Michał Lisiak