Naprawa plastykowych elementów w aucie - czy zawsze trzeba je wymieniać na nowe?

Prawie 1/5 współczesnego samochodu wykonana jest z tworzyw sztucznych. Najczęściej są to: zderzaki przednie i tylne, atrapy chłodnicy, obudowy lusterek, listwy ozdobne, nakładki na progi i nadkola w SUV-ach, deska rozdzielcza, dolna część foteli, tunel środkowy, elementy na boczkach drzwi, klosze reflektorów i tylnych lamp, zbiorniki płynu chłodniczego, płynu wspomagania kierownicy i płynu hamulcowego, górne osłony silnika, kierownice (na metalowym rdzeniu), schowki, obudowy oświetlenia wewnętrznego... Można by długo wymieniać. W niektórych autach francuskich maski silnika i tylne klapy wykonane są z tworzywa sztucznego i tylko wzmocnione metalem. Chińscy producenci samochodów montują czasem w swoich autach pedały z tworzywa sztucznego. Pewien dziennikarz motoryzacyjny testował takie auto i w trakcie testu... złamał pedał gazu.

Tworzywa mają mnóstwo zalet: są lżejsze i tańsze niż metal, nie korodują, można je dowolnie formować. Nie każdy wie, że są także sprężyste. Dzięki temu zderzak wykonany z tworzywa może się ugiąć i wrócić do swej poprzedniej formy bez uszkodzenia. Na metalowym zderzaku zostałoby wgniecenie albo skaza.

Jakie plastykowe części w samochodzie można naprawić?

Najczęściej naprawia się zderzaki, obudowy lusterek i listwy ozdobne, albowiem te elementy najczęściej ulegają uszkodzeniom mechanicznym. W starszych samochodach klejone są mocowania reflektorów do nadwozia, bo mogą ulec uszkodzeniu.

Naprawia się także deski rozdzielcze. Można nawet wypełniać w nich dziury. A skąd dziury w desce rozdzielczej? Wystarczy, że poprzedni właściciel auta zamontował na niej nawigację, tablet, CB-Radio albo pojazd był wykorzystywany przez taksówkarza i miał zamontowany taksometr.

Nie wszystko da się naprawić, np. popękanych kloszy reflektorów, gdyż uszkodzenia powodowałyby problemy z właściwym rozpraszaniem światła.

Jak naprawia się elementy wykonane z tworzywa i stosowane w samochodzie?

Czy wystarczy kupić klej cyjanoakrylowy, skleić i gotowe? Nie! Naprawa samochodu to nie sklejanie modeli z plastyku, a klej cyjanoakrylowy może rozpuścić tworzywo, a nie je skleić. Podstawowa sprawa to rozpoznanie, z jakiego tworzywa został wyprodukowany element, który ma być naprawiany.

Jak to rozpoznać? Na wewnętrznej stronie części powinno znajdować się oznaczenie, które informuje, jaki to rodzaj tworzywa sztucznego; zazwyczaj jest wytłoczone (choć może to być informacja tylko do celów recyclingu). Przykład: PP to polipropylen, LPDE - polietylen o niskiej gęstości, PA - poliamid, PC - poliwęglan. Jeśli na części nie ma oznaczenia, specjalista w firmie, naprawiającej tworzywa, jest w stanie rozpoznać jego rodzaj po twardości i po wykonanej próbie palności elementu. W wielu przypadkach konieczny jest demontaż części, aby móc sprawdzić, z czego została wykonana. Kiedy wiadomo, z jakiego rodzaju tworzywa została wykonana dana część, można wybrać metodę naprawy.

Źrodło: Wikimedia Commons

Najczęściej naprawia się zderzaki, obudowy lusterek i listwy ozdobne

Naprawa plastykowych części w samochodzie - jakie metody naprawy są stosowane?

Przed rozpoczęciem naprawy część musi zostać dokładnie oczyszczona. Zazwyczaj stosuje się mycie gorącą wodą (temperatura ok. 50 st. C). Następnie stosowany jest chemiczny odtłuszczacz. Usuwa się też wszystkie luźne elementy (urwane, nie trzymające się). Jednak nie oznacza to, że zostaną one wyrzucone. Mogą zostać użyte w trakcie naprawy. Wszystko zależy od rodzaju uszkodzenia.

Często do wzmocnienia pękniętych elementów z plastyku, stosuje się metalowe części z odpowiednio wyprofilowanego, cienkiego drutu. Po odpowiednim rozgrzaniu, wtapiają się one w tworzywo, tworząc mocne połączenie pomiędzy dwoma elementami. Do wypełnienia ubytków wykorzystuje się kawałki takiego samego tworzywa, które jest roztapiane.

Osoby naprawiające elementy z tworzyw, stosują też różne techniki: aby zapobiec dalszemu pękaniu tworzywa, na końcu pęknięcia wiercony jest otwór wiertłem o niewielkiej średnicy (do 3 mm).

Czy pęknięty element z tworzywa można skleić? Nie zawsze. Np. tworzywa typu PP, PE i PUR są bardzo trudne w klejeniu, nie tworzą trwałych spoin, albo w ogóle nie chcą się łączyć. Spójrzmy na typowe metody naprawy poszczególnych rodzajów tworzyw, stosowanych w autach.

• Naprawa elementów plastykowych, wykonanych z tzw. duroplastów. Duroplasty to tworzywa, stosowane przede wszystkim w starszych samochodach i starszych motocyklach. Jak naprawia się duroplasty? Zazwyczaj stosuje się (a przynajmniej stosowano) żywicę oraz maty z włókna szklanego jako wzmocnienie. W podobny sposób naprawia się uszkodzenia pokorozyjne nadwozi samochodowych. Maty z włókna szklanego stosowano od wewnętrznej strony naprawianego elementu, np. zderzaka. Po posmarowaniu maty żywicą, uzyskiwano bardzo silne wzmocnienie albo połączenie pękniętego miejsca. Samą żywicą wypełniano za to ubytki z zewnątrz.

• Naprawa elementów plastykowych, wykonanych z tworzyw termoplastycznych. W tym przypadku najczęściej stosuje się rozgrzewanie elementów za pomocą opalarki, łączenie (wzmacnianie) zatapianymi klamrami z rozgrzanego drutu, a także spawanie. Do spawania wykorzystywane są specjalne urządzenia, które pozwalają na roztopienie i połączenie naprawianych elementów. Specjalista prowadzi głowicę spawarki do tworzywa po wewnętrznej stronie uszkodzenia, tak długo, aż obywa pęknięte elementy się połączą. Jeśli są ubytki, stosuje się kawałki takiego samego tworzywa i łączy się je z resztą. Albo topi się, żeby wypełnić ubytki.

Można też spawać po stronie zewnętrznej tworzywa. Dzięki temu nie trzeba demontować elementu z nadwozia, np. nie trzeba zdejmować zderzaka. Jednak później należy poświęcić więcej czasu na szpachlowanie i malowanie (o tym dalej).

Źrodło: Wikimedia Commons

Naprawa plastykowych elementów aut jest o wiele tańsza, niż zakup fabrycznie nowych części

Przy spawaniu niezwykle ważny jest idealny dobór temperatury do naprawianego tworzywa. Spawarki mają precyzyjne, cyfrowe sterowniki i wyświetlacze temperatury. Jeśli temperatura naprawianego tworzywa będzie zbyt wysoka, dojdzie do jego zwęglenia i tworzywo stanie się kruche. Jeśli będzie zbyt niska, spoina będzie słaba. Specjaliści w warsztatach mają tabele, które określają, z jaką temperaturą należy pracować przy określonym rodzaju tworzywa, aby uzyskać pożądaną "ciastowatość" materiału, umożliwiającą dobre połączenie.

• Tworzywa klasyfikowane jako elastomery (PP, PE i PA) naprawia się za pomocą specjalnych klejów poliuretanowych i podkładów, które zwiększają przyczepność kleju do elastomerów. Elastomerów nie można laminować za pomocą żywicy, ani spawać.

• Niektóre tworzywa można również kleić za pomocą klejów, dobranych do konkretnego rodzaju tworzywa. Niektóre rodzaje klejów dwuskładnikowych (czyli posiadających w swoim składzie żywice) nadają się do uzupełniania ubytków. Trzeba pamiętać o tym, że taki klej osiąga pełną wytrzymałość po 24 godzinach.

Połączenie naprawianych elementów to dopiero część naprawy. Ubytki od strony zewnętrznej należy wypełnić odpowiednim materiałem - albo stopionym tworzywem, albo szpachlą do tworzywa. Po zaschnięciu, szpachlę lub tworzywo trzeba wyrównać mechanicznie, aby uzyskać idealnie gładką powierzchnię. Pozostanie już tylko lakierowanie naprawianej części elementu, lub całego elementu. W przypadku lakierowania tylko miejsca naprawy, konieczne jest cieniowanie i inne techniki, aby pomalowane miejsce naprawy nie odróżniało się od reszty części.

Naprawa samochodowych elementów z tworzywa sztucznego to bardzo dobre rozwiązanie. Kierowca może zaoszczędzić mnóstwo pieniędzy oraz czasu.

Michał Lisiak