Kontrola stanu akumulatora w aucie benzynowym, dieslu, hybrydzie i… elektryku
Akumulator samochodowy 12V (rozruchowy) to niepozorna, ale jedna z najważniejszych części każdego samochodu. Niesprawny uniemożliwia normalne korzystanie z samochodu.
Akumulator rozruchowy jest montowany w każdym samochodzie z silnikiem benzynowym oraz diesla. W autach wyposażonych w system start – stop stosuje się jego wzmocnioną wersję - akumulator EFB lub AGM. Akumulator jest montowany także w samochodach hybrydowych oraz elektrycznych. I we wszystkich autach jego awaria może spowodować unieruchomienie samochodu, a jedynym rozwiązaniem będzie wówczas wezwanie lawety i odholowanie auta do warsztatu…
Akumulator bezobsługowy – czy nie wymaga serwisowania?
Współczesne akumulatory rozruchowe 12V są bezobsługowe. To oznacza, że kierowca nie musi uzupełniać w nich poziomu elektrolitu, jak w akumulatorach obsługowych. Była to czynność niebezpieczna, albowiem można było się poparzyć kwasem.
Dostęp do wnętrza współczesnego akumulatora jest utrudniony, albo całkowicie niemożliwy. Zamknięta obudowa chroni urządzenie przed parowaniem i wyciekami elektrolitu. Skoro akumulator jest bezobsługowy, to nie powinien wymagać jakiegokolwiek serwisowania. Tak jednak nie jest:
• Warto sprawdzać poziom naładowania akumulatora. W razie potrzeby doładowywać go za pomocą prostownika (jeśli to możliwe, w niektórych autach samodzielnie doładowywanie akumulatora jest niemożliwe – zawsze należy sprawdzać to w instrukcji pojazdu). Doładowywanie akumulatora do pełna sprawia, że podzespół ten służy zdecydowanie dłużej. Doładowywanie jest szczególnie konieczne, gdy auto jest eksploatowane głównie na krótkich trasach, albo tylko sporadycznie.
• Należy dbać o czystość akumulatora. Zanieczyszczenia na obudowie powodują, że powstają prądy błądzące, które rozładowują akumulator.
• Należy chronić akumulator przed drganiami, które go niszczą w przyspieszonym tempie. Akumulator musi być solidnie zamontowany.
• Należy chronić akumulator przed bardzo niskimi i bardzo wysokimi temperaturami. Niskie powodują zamarzanie elektrolitu, a wysokie przyspieszają znacząco proces samorozładowania akumulatora.
• Należy dbać o klemy, bieguny i przewody, doprowadzające prąd z bieguna ujemnego akumulatora do karoserii auta.
Jak sprawdzić czy akumulator jest naładowany do pełna?
• W wielu modelach akumulatorów, w ich górnej części znajduje się tzw. oczko. To pryzmat z kuleczką, którego działanie jest zależne od gęstości elektrolitu. Jeśli w pryzmacie widać zieloną kuleczkę, to powinno oznaczać, że akumulator jest naładowany. W praktyce zielona kuleczka może być widoczna w pryzmacie wtedy, gdy akumulator jest naładowany już w połowie albo w 40 procentach.
• Za pomocą testera pojemności do akumulatorów. Tester ma dwie klemy, które podłącza się do bieguna dodatniego i ujemnego akumulatora. Najprostsze modele testerów mają sygnalizację w formie diod LED. To także nieprecyzyjny pomiar.
• Jeśli akumulator w danym aucie można odłączyć, to do pomiaru można wykorzystać prostownik albo ładowarkę mikroprocesorową, przeznaczoną do ładowania akumulatora samochodowego. Należy odłączyć akumulator od auta i podłączyć klemy prostownika albo ładowarki. Prostownik ma najczęściej wskaźnik manualny, a ładowarka mikroprocesorowa może mieć wyświetlacz LED, które pozwolą dokładnie sprawdzić poziom naładowania akumulatora.
• Można wykorzystać miernik elektryczny, który także ma końcówki pomiarowe, oznaczone wyraźnie jako plus i minus. Należy je połączyć z odpowiednimi biegunami akumulatora. Miernik trzeba odpowiednio przygotować do pracy, wybierając odpowiednie ustawienie, a pomiaru należy dokonać przy wyłączonym zapłonie. Wynik powyżej 12,5V oznacza, że akumulator jest naładowany, poniżej 12,00V - że akumulator jest mocno albo całkowicie rozładowany. Miernik może przydać się również do sprawdzenia poprawności pracy alternatora i regulatora napięcia, ale to temat na inny artykuł.
Jak naładować akumulator do pełna?
W aucie, w którym można go wymontować, albo odłączyć, należy po prostu podłączyć prostownik albo ładowarkę mikroprocesorową i ładować akumulator przez kilka godzin.
UWAGA! Nie wolno ładować akumulatora, który był wystawiony na działanie mrozu. Taki akumulator musi postać kilka godzin w domu, aby mógł osiągnąć temperaturę pokojową. Ładowanie zamarzniętego akumulatora może prowadzić do jego uszkodzenia albo wybuchu.
W aucie, gdzie nie można wymontować akumulatora, po prostu wystarczy przejechać kilkadziesiąt kilometrów z większą prędkością. To wystarczy, aby doładować akumulator.
Mając miernik, warto także sprawdzić tak zwany prąd spoczynkowy. Akumulator w autach benzynowych i dieslach służy przede wszystkim do zasilania rozrusznika, pompy paliwa, świec żarowych (w dieslach) i układu zapłonowego (w benzyniakach) do chwili, aż silnik zostanie uruchomiony. Wtedy rolę źródła prądu przejmuje alternator.
Po wyłączeniu silnika, akumulator stanowi jedyne źródło zasilania dla układów pamięci sterowników, audio, centralnego zamka, lokalizatora GPS i alarmu. Pobór prądu po wyłączeniu silnika nie powinien przekraczać 0,05 A (są auta, gdzie dopuszcza się 0,08 A). Jeśli jest większy, to akumulator rozładowuje się w przyspieszonym tempie.
Co może powodować przyspieszone rozładowanie akumulatora? Usterki instalacji elektrycznej, duży pobór mocy przez dodatkowe urządzenia elektryczne, zamontowane przez właściciela (autoalarm, audio, stacja multimedialna).
O tym, jaka jest kondycja akumulatora mówi także jego zachowanie podczas uruchamiania auta. Problemy z uruchomieniem silnika mogą być przede wszystkim oznaką zużycia albo uszkodzenia akumulatora, co uniemożliwi uruchomienie samochodu z silnikiem benzynowym oraz diesla.
Kontrola stanu akumulatora w samochodzie z systemem start – stop
W samochodach z systemem start – stop stosuje się akumulatory typu EFB lub AGM, które są bardziej odporne na rozładowanie i łatwiej przyjmują prąd. Jakie dodatkowe objawy, poza opisanymi w poprzednim akapicie, mogą świadczyć o usterce akumulatora? Pomimo uruchomionego systemu start – stop, auto nie wyłącza silnika po zatrzymaniu na światłach. Oznacza to, że energii w akumulatorze jest zbyt mało, aby można było ponownie uruchomić silnik.
Kontrola stanu akumulatora w samochodach premium z silnikami diesla i benzynowymi
W samochodach premium, z silnikami benzynowymi i diesla, stosuje się zaawansowane układy zarządzania energią. Precyzyjna kontrola stanu naładowania akumulatora wymaga zastosowania specjalnego testera, który można znaleźć tylko w warsztacie samochodowym.
Problemy z uruchamianiem silnika mogą być pierwszą oznaką awarii akumulatora. I ta powinna skłonić kierowcę do odwiedzenia warsztatu i sprawdzenia stanu akumulatora 12V.
Kontrola stanu akumulatora w samochodzie hybrydowym
W samochodach z napędem hybrydowym także stosuje się zaawansowane układy zarządzania energią. Kontrolują one akumulator rozruchowy 12V, a także baterie trakcyjne (akumulatory trakcyjne), służące do zasilania silnika elektrycznego. A zatem, żeby dokładnie sprawdzić stan akumulatora, także potrzebny jest profesjonalny tester, dostępny tylko w odpowiednich warsztatach.
W wielu samochodach hybrydowych akumulator samochodowy 12V nie powinien rozładowywać się tak szybko, jak np. w autach z silnikami spalinowymi. Dlaczego? W wielu hybrydach akumulator samochodowy 12V nie jest potrzebny do zasilania rozrusznika silnika spalinowego. Do tego celu służy silnik elektryczny, który jest zasilany z zespołu akumulatorów (np. wodorkowo niklowych), a w nowszych autach hybrydowych HEV/PHEV z baterii litowo – jonowej, albo litowo – polimerowej. Awaria i głębokie rozładowanie akumulatora rozruchowego 12V może uniemożliwić uruchomienie auta z napędem hybrydowym.
Jak samodzielnie sprawdzić w samochodzie hybrydowym stan zespołu akumulatorów trakcyjnych (zasilających silnik elektryczny) albo baterii litowo – jonowej (zasilającej silnik elektryczny)? Do tego celu służą wyświetlacze na desce rozdzielczej, które informują o stopniu naładowania baterii, albo o ich awariach. Jeśli auto jedzie w trybie całkowicie elektrycznym zaledwie kilometr, albo mniej, albo w ogóle nie chce się przełączyć na tryb elektryczny – to oznaka awarii zespołu akumulatorów. Testy i kontrole akumulatorów trakcyjnych oraz baterii litowo – jonowej są także przeprowadzane w wyspecjalizowanych warsztatach.
Jak sprawdzić stan akumulatora w samochodzie elektrycznym?
Uszkodzony albo rozładowany akumulator rozruchowy 12V uniemożliwi także uruchomienie samochodu z napędem elektrycznym. Akumulator jest niezbędny do uruchomienia elektroniki pojazdu, a także, tak samo jak w samochodach z silnikami spalinowymi, do podtrzymania energii dla sterowników i komputerów. Problemy z uruchomieniem auta, niemożność jego otwarcia – to może być oznaka awarii i całkowitego rozładowania akumulatora 12V.
Aby samodzielnie sprawdzić stan akumulatora rozruchowego 12V w samochodzie elektrycznym można wykorzystać tester do sprawdzania pojemności akumulatora (gdy jest dostęp do biegunów).
Jak sprawdzić stan baterii litowo – jonowej w samochodzie elektrycznym? Ten wielki akumulator, będący głównym źródłem zasilania auta, jest kontrolowany przez szereg systemów. Zmniejszający się zasięg auta, problemy z z ładowaniem samochodu, ostrzeżenia na desce rozdzielczej – to wszystko powinno być sygnałem ostrzegawczym, który sprawi, że kierowca uda się do odpowiedniego warsztatu.
W przypadku aut hybrydowych i elektrycznych należy pamiętać również, że warsztat musi być odpowiednio wyposażony, a jego personel musi mieć odpowiednie urządzenia (w tym specjalny podnośnik) oraz uprawnienia do pracy z urządzeniami elektrycznymi do 1kV.
Michał Lisiak