Najważniejsze pojęcia dotyczące opon samochodowych – każdy kierowca powinien je znać i rozumieć
Opony to jeden z najważniejszych elementów wyposażenia każdego samochodu. Od ich stanu zależy bezpieczeństwo i komfort jazdy, a także szybkość reakcji auta na naciśnięcie gazu i ruch kierownicą. Opony opisywane są szeregiem skrótów i terminów, które są standardowe i obowiązują producentów na całym świecie. Ich znajomość przyda się każdemu kierowcy.
Wszystkie informacje na temat opon znajdują się na ich bokach, część z nich jest przydatna dla kierowcy, a część niekoniecznie. Te ostatnie pominiemy. Dodatkowe źródło informacji to etykiety, przede wszystkim europejskie, zgodne z prawem UE (określają hałaśliwość opon, przyczepność do nawierzchni oraz zużycie paliwa). Sprzedawcy opon (także w Internecie) są zobowiązani do umieszczania wszystkich informacji na temat sprzedawanych produktów.
Nie będziemy zagłębiać się w znaczenie każdego terminu, opisującego opony. Wymienimy te najważniejsze.
Jak dobrać opony do samochodu?
To najważniejsza kwestia przy szukaniu odpowiednich opon do auta. Najprościej sprawdzić rozmiar na oponach, które są założone na koła auta. Znajduje się tam skrót, który wygląda na przykład tak:
• R16 215/55
R oznacza średnicę felgi, a 215/55 to rozmiar opony.
Producent samochodu czasami pozwala na montaż kilku rozmiarów opon, na tej samej feldze. Są to rozmiary opcjonalne. Np. może zalecać stosowanie rozmiaru R16 215/55, ale dopuszczać montaż opon w rozmiarze R16 205/55. To ważne, bo opony w tym drugim rozmiarze mogą być o wiele tańsze.
Producent może dopuszczać także stosowanie w tym samym aucie innych rozmiarów felg (a wtedy i innych rozmiarów opon). Np. ten sam samochód może poruszać się na felgach 16-calowych, z oponami w rozmiarze 215/55, jak również na felgach 17–calowych z oponami w rozmiarze 225/50, albo na felgach 18–calowych z oponami w rozmiarze 235/45. Wybór należy do kierowcy. Ważne, żeby na przedniej i na tylnej osi były takie same rozmiary felg i opon.
Na każdej osi mogą być zamontowane opony innej marki (ale w tym samym rozmiarze).
Producent samochodu określa także indeks prędkości oraz indeks nośności opon, jakie można stosować w danym aucie. Dla typowego kierowcy nie ma to jednak dużego znaczenia. Bo jakie znaczenie może mieć dla kierowcy to, że jedna opona pozwala na jazdę z prędkością do 210, a druga do 240 km/h? Czy ktoś będzie jeździł z taką prędkością po ulicach?
Jeśli kierowca nie ma dostępu do instrukcji auta, to może skorzystać ze strony dowolnego sklepu internetowego sprzedającego opony albo ze stron producentów opon. Wystarczy tam wpisać markę auta, model, rok produkcji i wersję silnia, aby łatwo uzyskać listę pasujących rozmiarów felg i opon.
Najważniejsze oznaczenia na oponach
3PMSF – znaczek alpejski – homologacja dla opon zimowych i całorocznych, zapewniających bezpieczne warunki do jazdy zimowej. Oznacza, że opony są dostosowane do jazdy w warunkach zimowych.
E plus numer – homologacja europejska, dopuszczająca dany rodzaj opon do użytku drogowego na terenie danego kraju.
Indeks prędkości – oznaczenie literowe np. V – oznacza prędkość maksymalną, z jaką samochód może jechać, mając założone takie opony. Np. indeks prędkości V oznacza, że opony pozwalają na jazdę z prędkością do 240 km/h.
Indeks nośności – oznaczenie liczbowe, np. 97 – oznacza maksymalne obciążenie danej opony. W przypadku oznaczenia 97, opona może być obciążona przez masę do 730 kilogramów.
M+S lub M&S – oznaczenie stosowane na oponach letnich, zimowych i całorocznych, które potwierdza, że opona jest dostosowana do jazdy po luźnych nawierzchniach, np. błocie i śniegu (M plus S – Mud and Snow – błoto i śnieg). Oznaczenie M+S nie oznacza, że mamy do czynienia z oponą zimową.
AT – oznaczenie uniwersalnych opon do samochodów terenowych, przystosowanych do jazdy w terenie i na trasie.
MT – oznaczenie opon do samochodów terenowych, przeznaczonych tylko do użytku w ciężkim terenie. Opony takie nie nadają się do jazdy na trasie. Są wykorzystywane w samochodach specjalistycznych.
XL – opony o zwiększonej nośności.
HL – opony o wysokiej nośności, stosowane np. w samochodach elektrycznych i hybrydach PHEV (które są ciężkie ze względu na ciężką baterię litowo – jonową).
RUN FLAT – opony tego typu można stosować tylko w autach, które są do tej technologii dostosowane. Opony Run Flat mają wewnętrzne wzmocnienia, które po przebiciu utrzymują sztywną ściankę boczną opony. Kierowca może dojechać do warsztatu (z ograniczoną prędkością do 70 km/h), nawet przy całkowitym wycieku powietrza z koła. Kierowca może przejechać do 70 kilometrów. O tym, że doszło do przebicia, informuje system kontroli ciśnienia w oponach TPMS. Opony Run Flat są droższe od standardowych. Często nie można ich naprawiać. Pozwalają dojechać do warsztatu, ale tam wymienia się je na nowe.
ALL SEASON, 4 SEASON, 4 SAISON, GANZ – JAHR – oznaczenia opony wielosezonowych (opon całorocznych). To opony, które są dostosowane do jazdy przez cały rok (latem i zimą).
Mogą to być opony zimowe, dostosowane do jazdy letniej, albo letnie, z homologacją zimową. Wybierając dobre opony całoroczne, warto zwrócić uwagę na symbol 3MPSF. Opony całoroczne zużywają się szybciej niż opony sezonowe. Oferują też mniejsze osiągi, niż opony sezonowe (zimowe i letnie).
Data produkcji opony – zapisana w formie czterocyfrowego kodu. Pierwsze dwie cyfry oznaczają kolejny tydzień danego roku. Dwie kolejne oznaczają sam rok. Przykład: kod 1022 oznacza, że opony zostały wyprodukowane w 10 – tym tygodniu 2022 roku. Dlaczego jest to takie ważne? Opony się starzeją. Nie powinno się montować na koła opon starszych, niż 10-letnie. Warto zatem sprawdzać datę produkcji opon przy ich zakupie.
TPMS – oznaczenie systemu kontroli ciśnienia w oponach. Jeśli samochód ma zamontowany pośredni system TPMS, korzysta on ze wskazań czujników prędkości obrotowej ABS. Jeśli w jednym z kół jest mniejsza ilość powietrza (na skutek wycieku), koło to zaczyna obracać się szybciej od innych. Jest to wykrywane przez czujniki. W przypadku pośredniego systemu TPMS, montaż opon odbywa się bez dodatkowych czynności.
Jeśli samochód ma zamontowany bezpośredni system TMPS, stosuje się specjalne maszynki (wentyle) z nadajnikami wewnątrz opony (z własną baterią). Wentyle stale mierzą ciśnienie wewnątrz opony. Dane są przekazywane do sterownika. W razie zmniejszenia ciśnienia w danej oponie, na ekranie komputera pokładowego wyświetlane jest ostrzeżenie. Montaż i wymiana takich opon wymaga kalibracji czujników TPMS za pomocą komputera diagnostycznego.
RETREAD – oznaczenie opony bieżnikowanej. Opony tego typu są sprzedawane często także w hipermarketach. Opona bieżnikowana powstaje poprzez nałożenie zupełnie nowego bieżnika na używaną oponę. Producent opon bieżnikowanych stosuje konkretny wzór. Opony tego typu są tańsze od nowych. Jednak ich stosowanie jest kontrowersyjne.
TUBE TYPE TIRE RIM PROTECTOR – albo RFP – oznaczenie opon niskoprofilowych, które mają specjalny rant ochronny. Jego zadaniem jest zabezpieczenie krawędzi felgi aluminiowej przed bocznymi otarciami. Warto stosować takie opony, gdyż porysowane felgi aluminiowe wyglądają mało estetycznie.
INSIDE, INTERIOR, SIDE FACING INWARDS – oznaczenie, stosowane w oponach z bieżnikiem asymetrycznym. Oznacza to, że bok opony z tym oznaczeniem musi być zamontowany od strony wnętrza pojazdu.
OUTSIDE, EXTERIOR, SIDE FACING OUTWARDS, MOUNT THIS OUT SIDE – oznaczenie przeciwne wskazujące, że bok opony musi być zamontowany na zewnątrz (bok opony musi być widoczny z zewnątrz).
ROTATION ze strzałką – oznaczenie kierunku toczenia, przy jeździe do przodu. To oznaczenie montażowe, stosowane w oponach z bieżnikiem kierunkowym. Opony z bieżnikiem kierunkowym mogą także mieć asymetryczny bieżnik, zatem trzeba też zwrócić uwagę na oznaczenia INSIDE i OUTSIDE.
To najważniejsze oznaczenia na oponach, które warto poznać.
Michał Lisiak