Awaria mechanizmu różnicowego – rzadko spotykana, ale bardzo kłopotliwa
O mechanizmie różnicowym wielu kierowców zapewne słyszało, ale nie wszyscy zaprzątają sobie nim głowę. Stosowany jest w każdym samochodzie, od początku motoryzacji, bez względu na napęd. Objawy awarii mechanizmu różnicowego powinien znać każdy kierowca, aby w razie ich pojawienia się móc odpowiednio zareagować.
Co to jest i jak działa mechanizm różnicowy?
Inna nazwa mechanizmu różnicowego to dyferencjał. Dzięki niemu samochód może bezpiecznie poruszać się po łukach i zakrętach dróg. W trakcie jazdy po zakręcie koła poruszające się po zewnętrznej stronie zakrętu pokonują dłuższą drogę. Koła poruszające się po wewnętrznej stronie zakrętu pokonują drogę krótszą.
W przypadku kół nienapędzanych (w większości aut, montowanych na tylnej osi) nie ma jakiegokolwiek problemu – ich obroty nie są od siebie zależne. Każde obraca się z inną prędkością w trakcie pokonywania zakrętów. Wobec kół napędzanych konieczne jest zastosowanie dyferencjału, czyli mechanizmu różnicowego. Przekazuje on napęd ze skrzyni biegów na półosie napędowe, ale w taki sposób, że w trakcie jazdy po łuku lub po zakręcie, koła osi napędzanej mogą pracować z różną prędkością. To od strony wewnętrznej zakrętu pracuje z mniejszą, a to od strony zewnętrznej z większą prędkością (bo ma do pokonania dłuższą drogę w tym samym czasie).
Mechanizm różnicowy w autach z napędem na przednią oś jest zamontowany w obudowie skrzyni biegów. Mechanizm różnicowy w samochodach z napędem na tylną oś jest zamontowany w tylnym moście.
Jak jest zbudowany? Składa się z kilku kół zębatych, które są zamknięte w metalowej, szczelnej obudowie. Koła zębate wykonane są z bardzo wytrzymałych materiałów. Pracują one w specjalnym oleju, który zmniejsza tarcie pomiędzy nimi, a także je chłodzi. Trwałość mechanizmu różnicowego jest bardzo duża, w większości aut jest w stanie przepracować bezawaryjnie 500 tys. kilometrów przebiegu. To oznacza, że nie psuje się aż do chwili oddania auta na złom (przeciętny samochód pokonuje średnio 15 tys. km rocznie, czyli przez 20 lat pokona ok. 300 tys. km).
Dlaczego mechanizm różnicowy się psuje?
Skoro jest taki trwały, to dlaczego się psuje? Otóż sam się nie psuje. Przede wszystkim niszczy go niewłaściwa eksploatacja przez kierowcę. Na czym ona polega? Na agresywnej jeździe samochodem, która charakteryzuje się gwałtownym ruszaniem z miejsca, czy też nieodpowiednimi redukcjami biegów. Równie niszczące są agresywne próby wyjazdu z zaśnieżonych i oblodzonych miejsc, które mogą skończyć się nadwyrężeniem mechanizmu różnicowego (poprzez przegrzanie znajdującego się wewnątrz oleju) i nadpaleniem tarczy sprzęgła. Częsta jazda po sypkich, piaskowych nawierzchniach również przyspiesza zużycie mechanizmu różnicowego.
Co jeszcze niszczy dyferencjał? Brak wymiany oleju przekładniowego, który jak każdy, starzeje się i traci swoje właściwości.
Co ile przyjechanych kilometrów powinno się wymieniać olej przekładniowy?
W samochodach z przednim napędem olej w dyferencjale jest wymieniany w trakcie wymiany oleju przekładniowego w skrzyni biegów. W przypadku skrzyni manualnej olej przekładniowy powinno się wymieniać co 100 tys. km przebiegu. W przypadku automatycznych skrzyń biegów interwał wymiany jest zdecydowanie krótszy i wynosi albo 40 albo 60 tys. km przebiegu.
W samochodach z tylnym napędem olej w dyferencjale, zamontowanym w tylnym moście przede wszystkim powinno się wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta samochodu. Jeśli takowych zaleceń nie ma, to mechanicy zalecają okres od 40 do 80 tys. km przebiegu, zależnie od auta.
W autach z napędem na obie osie olej powinno się wymieniać w obydwu dyferencjałach.
Objawy awarii mechanizmu różnicowego
Typowe objawy awarii mechanizmu różnicowego to:
• Zwiększone zużycie paliwa;
• Głuche stukanie, narastające wraz z nabieraniem prędkości;
• Odgłos silnego chrobotania albo mielenia;
• Wibracje na kierownicy;
• Dziwne zachowanie auta podczas wchodzenia w zakręty;
• Nierównomierne zużycie bieżnika kół.
Czy można jeździć z uszkodzonym dyferencjałem?
W przypadku aut z przednim napędem elementy uszkodzonego dyferencjału mogą uszkodzić skrzynię biegów. Bez względu na rodzaj napędu, awaria dyferencjału w trakcie jazdy może doprowadzić do utraty panowania nad autem i do wypadku. Jeśli rozpoznasz awarię dyferencjału – nie ryzykuj. Zabierz auto do warsztatu i skorzystaj z lawety, aby nie pogłębić uszkodzenia i nie spowodować wypadku.
Naprawa mechanizmu różnicowego
Naprawa dyferencjału nie zawsze jest możliwa, bo nie zawsze są dostępne części zamienne. Jedno koło zębate zazwyczaj kosztuje od 200 do 800 złotych. Czasami jest taniej, bo komplet kół (wszystkich w dyferencjale) do popularnych aut (zamiennik porównywalnej jakości) można kupić za ok. 1000 zł. Jeśli naprawa jest możliwa – warto z niej skorzystać.
Można również zamontować dyferencjał zregenerowany – taki kosztuje średnio od 2 do 3 tys. złotych w przypadku popularnych aut.
Można również zamontować dyferencjał z demontażu. Są też dostępne nowe dyferencjały – taki kosztuje od kilkuset złotych do nawet kilkunastu tysięcy złotych.
Jeśli masz pewność, że doszło do awarii dyferencjału albo gdy miałaś/eś pecha kupić auto używane z zepsutym dyferencjałem, nie spiesz się z wyborem sposobu naprawy. Sprawdź wszystkie dostępne opcje. Najpierw cenę nowego. Potem sprawdź cenę naprawy i to, czy na rynku są podzespoły zregenerowane. Jeśli nikt nie chce podjąć się naprawy, spróbuj znaleźć firmy, które zajmują się regeneracją. Ostatnia deska ratunku do szukanie dyferencjału z demontażu.
Michał Lisiak