Immobiliser – przyjaciel kierowcy do czasu, aż się zepsuje
Immobiliser to jedno z najlepszych zabezpieczeń antykradzieżowych, w dodatku dostępne gratis, jako standardowy element wyposażenia auta. To zatem wielki przyjaciel kierowcy i jego portfela, gdyż chroni samochód przed kradzieżą. Niestety, awaria immobilisera może skutecznie unieruchomić samochód.
Immobilisery zaczęto masowo montować w samochodach pod koniec lat dziewięćdziesiątych, dzięki rozwojowi elektroniki i jej miniaturyzacji. Od 1998 roku, każdy nowy pojazd sprzedawany na terenie Unii Europejskiej musi mieć na wyposażeniu immobiliser (immobiliser fabryczny).
Kierowcy, którzy nie jeździli samochodami wyprodukowanymi przed 1998 rokiem, nie wyobrażają sobie tego, że mogły istnieć auta bez immobilisera. Istniały. Montowano w nich specjalne zestawy do odcięcia zapłonu. Zanim kierowca przekręcił kluczyk w stacyjce, musiał nacisnąć mały elektroniczny guziczek, umieszczony w tajemnym miejscu. Choć z założenia miało być tajemne, to i tak większość kierowców montowała guziczek pod deską rozdzielczą na wysokości kierownicy. Dlatego immobiliser, nawet fabryczny, okazał się zdecydowanie lepszym rozwiązaniem.
Jak działa immobiliser?
Gdy kierowca chce uruchomić samochód, otwiera drzwi (za pomocą pilota centralnego zamka) i wsiada do środka. Umieszcza standardowy kluczyk z metalowym grotem w stacyjce, albo kluczyk elektroniczny w odpowiednim miejscu na desce rozdzielczej. Naciska sprzęgło i przekręca kluczyk z metalowym grotem w stacyjce, albo naciska przycisk START na desce rozdzielczej. Nadajnik zamontowany w kluczyku albo w breloku przy kluczykach wysyła zakodowany sygnał do odbiornika, znajdującego się pod deską rozdzielczą auta. Jeśli wysłany kod jest identyczny z tym, zapisanym w pamięci sterownika silnika, sterownik uruchamia silnik. Jeśli zakodowany sygnał jest niezgodny z kodem zapisanym w pamięci sterownika, albo występują inne problemy (brak sygnału, za słaby sygnał, awaria), sterownik uniemożliwia uruchomienie silnika. Zazwyczaj blokuje pompę paliwa, albo zapłon, albo jedno i drugie.
Nie we wszystkich samochodach stosowano rozwiązanie, w którym niezbędne jest przesłanie kodu transmisją radiową. W niektórych francuskich samochodach stosowano miniaturową klawiaturę (np. umieszczoną przy dźwigni biegów), na której kierowca musiał wpisać kod PIN, by uruchomić auto.
W ostatnich latach producenci elektroniki rozwinęli technologię immobiliserów, wprowadzając dostęp bezkluczykowy. Został on dość szybko rozpracowany przez złodziei, którzy nauczyli się przechwytywać sygnał pomiędzy kluczykiem kodowym, a odbiornikiem w aucie. Po jego przechwyceniu i rozkodowaniu przez specjalne urządzenie, auto było ich.
Jak jest zbudowany immobiliser fabryczny w samochodzie?
Spójrzmy na budowę standardowego immobilisera w samochodzie średniej klasy.
Jego elementy składowe to:
• Urządzenie elektroniczne, składające się z płytki elektronicznej i wymiennej baterii. Całość jest niewielka i może mieć wymiany 2x2 cm. Na płytce elektronicznej znajduje się chip z zapisanym niepowtarzalnym kodem, przypisanym do danego samochodu. Jest tu też nadajnik.
Urządzenie elektroniczne może być zamontowane w górnej części standardowego klucza samochodowego, z metalowym grotem. Może być zamontowane we wnętrzu kluczyka elektronicznego. Może być też zamontowane we wnętrzu breloczka noszonego przy kluczykach, albo na karcie, która służy do uruchamiania auta.
• Odbiornik sygnału zamontowany przy kierownicy, pod deską rozdzielczą. Jest on połączony przewodem ze sterownikiem silnika (komputerem silnika).
• Chip na płycie głównej sterownika silnika, na którym jest zapisany niepowtarzalny kod (taki sam, jak w kluczyku).
Czy immobiliser to skuteczne zabezpieczenie samochodu?
Można powiedzieć, że w miarę skuteczne. Dlaczego w miarę? Bo nie trzeba uruchamiać auta, żeby je ukraść. Można je przecież wziąć na hol, albo na lawetę.
Immobiliser w połączeniu z dobrym ubezpieczeniem – to już bardzo dobre zabezpieczenie antykradzieżowe.
Jak serwisować immobiliser?
Jakie czynności serwisowe należy przeprowadzać, aby utrzymać immobiliser w dobrym stanie? Co pewien czas (zazwyczaj raz na 2 lata) trzeba zamontować nową baterię w urządzeniu elektronicznym, znajdującym się we wnętrzu kluczyka albo breloka. Należy chronić kluczyk lub brelok przed uszkodzeniami mechanicznymi, kontaktem z wodą, wilgocią, wysokimi temperaturami, niskimi temperaturami, wystawianiem na bezpośrednie działanie słońca itd.
Tyle może zrobić kierowca.
Awaria immobilisera – typowe problemy
Nietrudno się domyślić, że awaria immobilisera całkowicie unieruchamia samochód.
Pozostaje zapakowanie pojazdu na lawetę i odwiezienie go do warsztatu.
Awaria może być sygnalizowana przez zapaloną kontrolkę na desce rozdzielczej – ma ona najczęściej formę kluczyka. W takim przypadku od razu trzeba odtransportować pojazd do warsztatu.
Brak możliwości uruchomienia auta (nie słychać rozrusznika) może być też spowodowany rozładowaną baterią w nadajniku. W takim przypadku trzeba zacząć od jej wymiany.
Warto pamiętać, że nie zawsze immobiliser jest winny temu, że nie można uruchomić silnika. Awaria przekaźnika pompy paliwa albo samej pompy paliwa również uniemożliwi uruchomienie jednostki napędowej.
Powodów może być oczywiście, więcej. Czasami może zdarzyć się, że dojdzie do uszkodzenia nadajnika w kluczyku (na skutek zalania, albo uszkodzeń mechanicznych), odbiornika pod deską rozdzielczą (na skutek wilgoci, uszkodzenia mechanicznego), albo samego sterownika ECU (na skutek wilgoci, uszkodzeń mechanicznych itd.).
Samodzielna naprawa immobilisera jest niemożliwa. W sieci można co prawda znaleźć wiele tzw. „porad”, jednak najlepiej w przypadku awarii immobilisera powierzyć auto w ręce fachowca. Na szczęście immobiliser w większości aut jest mało awaryjny.
Michał Lisiak