Wibracje podczas hamowania – skąd się biorą?
Wibracje podczas hamowania mogą być odczuwalne na kierownicy i na pedale hamulca, mogą też być przenoszone na nadwozie auta. Co je powoduje?
Delikatne wibracje, odczuwalne podczas niektórych hamowań, są generowane przez układ ABS. Jego zadaniem jest zapobieganie blokowaniu kół podczas hamowania. Wibracje te są niezwykle szybkie, jakby pod pedałem hamulca znajdował się silnik elektryczny, pracujący na najwyższych obrotach i uderzający łopatkami o pedał od spodu. To jednak standardowe działanie podczas hamowania na śliskiej nawierzchni. Nie ma się czym przejmować, poza jednym przypadkiem: jeśli ABS włącza się przy każdym, nawet lekkim hamowaniu, powodem mogą być zużyte amortyzatory. Nie są one w stanie utrzymać odpowiedniej styczności kół z nawierzchnią. Koła się odrywają od nawierzchni, zmniejszają się ich obroty, a czujniki ABS odczytują to jako blokowanie podczas hamowania.
Wibracje podczas hamowania – czy są groźne?
Z pewnością są one oznaką problemów, które w najbliższym czasie należy usunąć w warsztacie samochodowym. Wszelakiego typu wibracje powodują zużycie innych, współpracujących ze sobą podzespołów. Niepożądane drgania w układzie hamulcowym przyczyniają się również do przyspieszonego zużycia części wchodzących w skład układu zawieszenia oraz układu kierowniczego. Mogą mieć także negatywny wpływ na piasty kół. Poza tym wibracje podczas hamowania wpływają negatywnie na komfort kierowcy.
Warto pamiętać także o tym, że wibracje narastają wraz ze stopniowym zużywaniem się podzespołów.
Wibracje odczuwalne na pedale hamulca
Najczęstszym źródłem wibracji podczas hamowania są tarcze hamulcowe. Hamowanie w układzie tarczowym następuje po dociśnięciu powierzchni roboczych klocków hamulcowych do powierzchni roboczej tarczy hamulcowej. Jeśli powierzchnie tarcz nie są równomiernie zużyte, albo niewłaściwie zamocowane – następują drgania generowane przez klocki hamulcowe.
Co jest powodem drgań w trakcie hamowania?
• Niewłaściwy montaż tarcz hamulcowych. Przed montażem tarcz piasty kół nie zostały odpowiednio wyczyszczone z zanieczyszczeń oraz z korozji. Zanieczyszczenia pomiędzy tarczą a piastą generują bicie osiowe, które powoduje drgania klocków hamulcowych podczas hamowania.
• Nierównomierne zużycie tarcz hamulcowych spowodowane przez gwałtowne hamowania zaraz po montażu tarcz, albo przegrzanie tarcz i klocków hamulcowych, np. poprzez wielokrotnie, gwałtowne hamowania. Powodem może być sportowa, agresywna jazda. Na tarczy mogą osadzać się spalone resztki okładziny klocka hamulcowego. Innym źródłem problemu jest nierównomierne osadzenie klocków podczas montażu. Zamiast dotykać do tarcz całą powierzchnią, dotykają do nich kilkoma punktami stykowymi, które bardzo mocno nagrzewają się podczas hamowania. W efekcie powstają punktowe miejsca przegrzania tarcz hamulcowych, które mają inną strukturę niż reszta tarczy. Dochodzi do nierównomiernego zużycia tarcz. To z kolei powoduje powstanie nierównych powierzchni i jest powodem drgań, generowanych przez klocki, które podczas hamowania nie przylegają do płaskich, równych powierzchni.
• Przegrzanie tarcz hamulcowych na skutek zablokowanych (nie mogących się cofnąć) tłoczków hamulcowych. Stały docisk klocków do tarcz powoduje przegrzanie tarczy i powstanie warstwy przepalonego materiału na powierzchni tarczy, o większej odporności cieplnej niż reszta. W tym przypadku jednak auto będzie nie tylko generować drgania. Będzie też tracić moc oraz ściągać podczas hamowania. Do tego felga będzie bardzo gorąca.
Wibracje podczas hamowania odczuwalne także na kierownicy
Powodem wibracji odczuwalnych na kierownicy są zwichrowane tarcze hamulcowe. Najczęściej do takiego zjawiska dochodzi w trakcie szokowego schłodzenia nagrzanych tarcz. Wystarczy kilka razy ostro zahamować, a potem wjechać w większą kałużę.
Kilka miesięcy temu, na łamach branżowego pisma adresowanego do mechaników samochodowych, jeden z mniej znanych producentów tarcz hamulcowych z Europy informował, że taka sytuacja nie może mieć miejsca. Jego zdaniem, współczesne tarcze hamulcowe są w pełni odporne na takie zjawiska. Cóż, wielu kierowców w praktyce przekonało się, że to jednak prawda. Być może tylko niektóre tarcze, bardzo wysokiej klasy, są odporne na takie zjawiska. Jednak większość kierowców w naszym kraju kupuje tarcze budżetowe i ze średniej półki.
Warto pamiętać, że wibracje podczas hamowania mogą być także generowane przez koła samochodu. Źródłem problemu może być złe zamocowanie kół, np. niewłaściwe dokręcenie śrub. Problem może pojawiać się w samochodach z felgami aluminiowymi, w rozmiarach innych niż zalecane przez producenta auta. Wibracje mogą być też generowane przez skrzywione (zwichrowane) felgi.
Kolejny powód drgań to skrzywione piasty kół. Kiedy może dojść do skrzywienia piast kół? Po mocnym uderzeniu kołem w krawężnik. Albo po wypadku. Skrzywione piasty kół mogą znaleźć się na wyposażeniu auta używanego, kupionego od nieuczciwego handlarza.
Co ciekawe, także duże zużycie zawieszenia samochodu może być powodem silnych drgań na kole kierownicy odczuwalnych podczas hamowania. Największy wpływ na powstawanie drgań mają wahacze i ich sworznie oraz tuleje metalowo – gumowe. Duże luzy są niebezpieczne podczas jazdy.
Jak zawsze, każda naprawa musi być poprzedzona odpowiednią diagnostyką. Wymiana tarcz hamulcowych nie jest czynnością skomplikowaną i można ją przeprowadzić w każdym warsztacie. Za jedną tarczę średniej jakości zapłacimy ok. 100 zł. Tarcze wymienia się na jednej osi.
O tym, jak sprawdzić i kiedy wymienić płyn hamulcowy przeczytasz tutaj, jak działa hamulec ręczny - tutaj, a jak elektryczny hamulec postojowy - tutaj.
Michał Lisiak