Jak działa instalacja gazowa w samochodzie?
Instalacja gazowa LPG to fabryczny albo niefabryczny element wyposażenia samochodu, pozwalający mu na korzystanie z dwóch układów zasilania: benzyną i gazem. Teoretycznie, są również instalacje gazowe do silników diesla, jednak są bardzo drogie, a ich stosowanie jest marginalne.
Dlaczego gaz LPG?
Z trzech powodów. Po pierwsze i najważniejsze, jest dużo tańszy od benzyny. A to pozwala znacząco zmniejszyć koszty eksploatacji samochodu, nawet o połowę. Wystarczy porównać cenę jednego litra benzyny i jednego litra gazu. Choć przelicznik nie jest taki prosty, bo samochód zazwyczaj zużywa 30 procent więcej gazu niż benzyny.
Po drugie, choć to argument bardzo rzadko podnoszony, gaz jest bardziej ekologiczny od benzyny. Jego spalanie powoduje powstawanie mniejszej ilości zanieczyszczeń.
Po trzecie, w naszym kraju mamy bardzo rozbudowaną sieć stacji LPG. Jest też kilku znanych producentów instalacji i części do nich.
LPG źródłem problemów
Instalacja LPG to nie tylko zyski z tańszego paliwa. To także szereg dodatkowych wydatków i problemów:
• Koszt instalacji gazowej: od 2500 zł do 4000 zł w przypadku montażu do silnika z bezpośrednim wtryskiem paliwa.
• Konieczność stosowania specjalnych świec zapłonowych – 10 razy droższych od standardowych (ok. 100 zł sztuka).
• Konieczność wymiany oleju i filtra oleju co 10 tys. km przebiegu.
• Dodatkowe filtry do wymiany: np. filtr fazy ciekłej i fazy lotnej.
• Wyższy koszt przeglądu o 60 zł.
• Zakaz wjazdu do niektórych miejsc, np. parkingów podziemnych.
• W przypadku instalacji montowanych do silników z bezpośrednim wtryskiem paliwa, nadal niezbędne jest niewielkie zużycie paliwa. Bez względu na rodzaj instalacji gazowej, trzeba utrzymywać sporą ilość paliwa. Bo silnik zawsze uruchamia się i rozgrzewa na benzynie.
• Instalacja gazowa może być zamontowana do sprawnego silnika. Silniki zużyte i uszkodzone będą źródłem problemów.
• Elementy instalacji gazowej zużywają się. Trzeba wymieniać między innymi wtryskiwacze (czasami po 100 tys. km albo wcześniej), a po 10 latach zbiornik.
Trzeba też pamiętać o tym, że zdarzały się problemy techniczne. Na przykład niższa moc auta na LPG albo wypalanie gniazd zaworowych. Utratę mocy wyeliminowano poprzez zmianę sposobu wtrysku gazu. A co z wypalaniem gniazd zaworowych, czyli miejsc, które są zamykane przez zawory dolotowe nad cylindrami? Specjaliści mówią, że wystarczy dobrze wyregulowana instalacja, aby żadnych problemów nie było. Stosuje się też dodatkowe układy ze specjalnym olejem do lubryfikacji LPG, który chroni gniazda przed wypalaniem na skutek zbyt wysokiej temperatury.
Z jakich elementów składa się instalacja gazowa LPG?
Obecnie standardem są instalacje gazowe IV-generacji, montowane do silników benzynowych z wielopunktowym wtryskiem paliwa MPI. Silniki te zazwyczaj mają 4 cylindry. Stosuje się układy 8, 12 i 16 zaworowe, różniące się liczbą zaworów dolotowych i wylotowych. Przykładowo w układzie 16-zaworowym (16V) na każdy cylinder (R4) przypadają po 2 zawory dolotowe i po 2 zawory wydechowe. W instalacji gazowej IV generacji gaz wtryskiwany jest w odpowiedniej sekwencji, na każdy zawór.
Instalacja gazowa składa się z następujących elementów:
• Zbiornika gazu wraz z wielozaworem, zaworem bezpieczeństwa oraz wlewem gazu;
• Przewodów gazowych;
• Parownika z elektrozaworem, podpiętego pod układ chłodzenia samochodu;
• Wtryskiwaczy gazu;
• Sterownika elektronicznego;
• Przełącznika trybu pracy instalacji.
Jak działa instalacja gazowa?
• Jeśli silnik samochodu się rozgrzał (osiągnął temperaturę roboczą), kierowca uruchamia przycisk zmiany zasilania. Odcinany jest dopływ paliwa, otwiera się elektrozawór przy zbiorniku i przy parowniku.
• Gaz w fazie ciekłej przechodzi przez filtr, a następnie płynie do reduktora (parownika), gdzie jest ogrzewany przez układ chłodzenia.
• W parowniku gaz ulega odparowaniu i przechodzi do fazy lotnej. Dzieje się tak na skutek działania gorącego płynu chłodniczego.
• Gaz w fazie lotnej płynie do wtryskiwaczy, gdzie jest dawkowany sekwencyjnie na poszczególne zawory dolotowe.
• Całość pracy układu sterowana jest przez sterownik elektroniczny.
W najnowszych instalacjach gazowych od V generacji wzwyż, gaz jest wtryskiwany bezpośrednio do komór spalania w fazie ciekłej.
Michał Lisiak