Co zrobić, aby zaawansowane systemy bezpieczeństwa działały we właściwy sposób?
Zaawansowane systemy bezpieczeństwa zdecydowanie zwiększyły bezpieczeństwo na drogach i uchroniły przed wypadkiem miliony kierowców na całym świecie. Obecnie są standardem i działają niezależnie od woli kierowcy. Jednak nawet najlepszy system nie uchroni przed wypadkiem kierowcy, który jeździ w niebezpieczny sposób. Poza tym zaawansowane systemy bezpieczeństwa działają tylko w sprawnym samochodzie. Co kierowca powinien zrobić, żeby zapewnić im możliwość skutecznej pracy?
Jeśli kierowca jedzie z bardzo dużą prędkością, to aktywny tempomat ACC i system zapobiegania wypadkom może co najwyżej zmniejszyć skutki wypadku, a nie jemu zapobiec. Po prostu nieco wcześniej, niż kierowca, uruchomi hamulce. A to za mało, żeby uniknąć nieszczęścia. Samochód może być wyposażony w najbardziej zaawansowane rozwiązania pod względem bezpieczeństwa, ale nie zapobiegną one także wypadkowi, gdy auto jest w złym stanie technicznym.
Zaawansowane systemy bezpieczeństwa – czyli co?
Cztery podstawowe, zaawansowane systemy bezpieczeństwa to:
• system wspomagania nagłego hamowania – zwiększa ciśnienie w układzie hamulcowym, aby w razie zagrożenia uzyskać jak największą skuteczność hamowania;
• system ABS – zapobiega utracie przyczepności przez koła podczas hamowania;
• system ASR – zapobiega utracie przyczepności przez koła napędzane podczas przyspieszania i ruszania z miejsca;
• system ESP – zapobiega wpadnięciu w poślizg podsterowny i nadsterowny, przede wszystkim podczas jazdy po łukach i zakrętach.
Na bazie powyższych systemów i dzięki rozwojowi elektroniki (kamer, miniaturyzacji), powstały nowe systemy. To między innymi:
• systemy, ułatwiające ruszanie pod górę (zapobiegające staczaniu się przy ruszaniu pod górę) i zmniejszające prędkość podczas zjazdu ze wzniesienia (montowane przede wszystkim w SUV-ach);
• systemy zapobiegające wypadkom, potrąceniu pieszego albo rowerzysty. Wykorzystują kamerę (zamontowaną za przednią szybą) i głowice radarowe, zamontowane za atrapą chłodnicy. Po wykryciu zagrożenia ostrzegają kierowcę, a jeśli zachodzi konieczność, hamują samodzielnie;
• systemy monitorowania martwego pola w lusterkach. Ostrzegają kierowcę o tym, że może dojść do zderzenia z innym autem albo motocyklistą, który jest niewidoczny ze względu na ograniczenia lusterek;
• wszelakiego typu systemy, ułatwiające parkowanie i wyjazd z miejsca parkingowego, przodem albo tyłem.
Oczywiście, systemów bezpieczeństwa jest mnóstwo. Pisaliśmy o nich wcześnie, opisując najważniejsze systemy wsparcia kierowcy.
Jak zapewnić właściwe działanie systemów bezpieczeństwa aktywnego?
ABS, ASR i ESP mają jeden wspólny element wykonawczy. To pompa hamulcowa, która jest wbudowana w układ hamulcowy samochodu. W razie wykrycia poślizgu, ABS, ASR i ESP działają poprzez układ hamulcowy na konkretne koła. Na przykład ABS przyhamowuje pulsacyjnie koło, które traci przyczepność podczas hamowania, ASR przyhamowuje koło, które traci przyczepność podczas przyspieszania, a ESP przyhamowuje przeciwległe koło w stosunku do koła, które wpadło w poślizg, aby auto mogło odzyskać trakcję.
Co jest potrzebne, aby systemy mogły działać z właściwą siłą?
Sprawne amortyzatory. To one zapewniają odpowiedni kontakt kół z nawierzchnią drogi. Od ich stanu zależy droga hamowania oraz sprawne przenoszenie siły napędowej na koła.
Sprawny układ hamulcowy. A zatem klocki i tarcze hamulcowe w odpowiednim stanie, sprawne zaciski i płyn hamulcowy, który nie jest zawodniony i nie ma więcej niż 3 lata.
Opony z odpowiednio wysokim bieżnikiem, dostosowane do konkretnego sezonu: zimowe, letnie albo wielosezonowe. W oponach musi też być odpowiednie ciśnienie.
Reagowanie na awarie. Awaria jednego czujnika, np. czujnika prędkości obrotowej ABS, unieruchamia wszystkie systemy, które z niego korzystają: ABS, ASR, ESP, Hill Holder (czyli zapobieganie staczaniu się podczas ruszania pod górę) i wiele innych.
Ochrona samochodu przez nadmierną wilgocią. Wilgoć to najczęstszy powód awarii sterowników (np. sterownika ABS). Jeśli dostanie się do środka, powoduje korozję i zwarcie.
Ktoś może powiedzieć, że obudowy sterowników są hermetyczne! Obudowy reflektorów wykonanych w technologii LED też są, a dlaczego się psują, choć są rzekomo hermetyczne? Bo dostaje się do nich wilgoć.
Co robić, aby zapewnić sprawne działanie systemów, wykorzystujących kamery i czujniki?
Dobrać odpowiednie wycieraczki na przednią szybę. Kamera systemów ADAS (monitorująca drogę przed autem w celu uniknięcia wypadku i potrącenia, dbająca o utrzymanie auta na pasie ruchu) a także czujnik deszczu i światła (zapewniający automatyczne uruchamianie wycieraczek i aktywowanie odpowiednich świateł) montowane są w górnej części przedniej szyby. Jeśli kierowca kupi wycieraczki o zbyt krótkich piórach (np. uniwersalne), szyba przed czujnikami nie będzie odpowiednio doczyszczona. Przez to czujniki i kamery nie będą działać we właściwy sposób.
Czyścić przednią szybę. To samo dotyczy lusterek bocznych, w których są zamontowane kamery, zapobiegające zderzeniu podczas zmiany pasa. Zabrudzenia wpływają na ich właściwe działanie.
Błoto może spowodować niewłaściwe działanie czujników prędkości obrotowej ABS.
Trzeba też czyścić nadwozie auta. Warstwa zaschniętego błota, a nawet przyklejony liść powodują niewłaściwe działanie czujników parkowania.
Odpowiednie serwisowanie auta to klucz do właściwego działania i unikania awarii.
Michał Lisiak